Αιλιάνα Μαρκάκη: “Αφύπνιση, ενεργοποίηση, ταραχή, ερωτηματικά και έρευνα. Αυτό οφείλει να είναι η τέχνη”

Συνέντευξη στον Περικλή Μπίκο
21/10/24

Η Αιλιάνα Μαρκάκη είναι μια νέα ηθοποιός με σπουδές τόσο στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν όσο και στην Ιστορία και Αρχαιολογία του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου
Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α).

Από μικρή την κέρδισε η υποκριτική και κατάφερε να σπουδάσει αυτό που ήθελε. Μέσα από την υποκριτική αναζητά την δική αλήθεια σε αυτό τον κόσμο. Ένα κορίτσι έξυπνο, ευαισθητοποιημένο ανοιχτό σε νέες προκλήσεις και με μεγάλα όνειρα για τον χώρο του θεάτρου.

Φέτος την συναντάμε για δεύτερη χρονιά στην παράσταση “Πλάσματα του Θεού – Υπόθεση Παπέν” στο Θέατρο Altera Pars στον ρόλο της Λέα Παπέν. Με αφορμή αυτή την παράσταση είχαμε μια πολύ όμορφη και ζεστή συζήτηση

– Αιλιάνα, είσαι μια νέα ηθοποιός στον χώρο. Θες να μας μιλήσεις για τον εαυτό σου να σε γνωρίσουμε καλύτερα;
Με ηρεμεί να διαβάζω και να γράφω πολύ και αγαπώ να περνάω χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά μου. Παίζω πινγκ πονγκ και θα ήθελα να έχω χρόνο για να παίζω περισσότερο! Τι άλλο να πω; Αυτά!

– Πως από την Ιστορία και Αρχαιολογία του Ε.Κ.Π.Α προέκυψε η Σχολή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν; Ήταν κάτι που το ήθελες από μικρή;
Από μικρή συνάντησα ανθρώπους που με ενέπνευσαν πολύ. Στη δευτέρα δημοτικού είχα μία δασκάλα που μας είπε να γράψουμε όλοι μαζί ένα θεατρικό έργο και στο τέλος να το παρουσιάσουμε. Μετά στο λύκειο, στο 5ο ΓΕΛ Νίκαιας, συνάντησα τη θεατρική ομάδα και μαζί ανθρώπους που με τον τρόπο τους με έκαναν να δω τη μαγεία της αλήθειας στη σκηνή, όσο σκληρή, γλυκιά ή διασκεδαστική μπορεί να είναι. Έτσι, στη πρώτη λυκείου, επιβεβαίωσα ό,τι σκεφτόμουν από μικρή. Να δώσω εξετάσεις σε δραματική σχολή. Η Ιστορία και Αρχαιολογία ήταν κάτι που επίσης ήθελα. Έτσι μπήκα και στις δύο σχολές και ταυτόχρονα δούλευα για να μπορέσω να σπουδάσω αυτό που ήθελα. Ο ελεύθερος χρόνος ήταν σχεδόν ανύπαρκτος. Η δύναμη και η ελευθερία που πήρα από όλο αυτό τεράστια.

– Τι είναι για σένα η υποκριτική;
Συνεχής επαναπροσδιορισμός, ανοιχτότητα, αποδοχή, διάβασμα, παρατήρηση, εξάσκηση και πολλά πολλά άλλα που δε ξέρω αν θα τα ανακαλύψω όλα. Η αλήθεια έχει πολλές πτυχές, επομένως είναι και σχετική. Αν αρνηθείς τη σχετικότητα, είναι λες και αρνείσαι την αλήθεια. Αξίζει όμως να ειπωθούν όλες οι αλήθειες γιατί ο σκοπός για μένα είναι να γεννάμε ερωτηματικά. Το ξυπνητήρι χτυπά μόνο όταν περάσει από κάποια λεπτά. Το κάθε λεπτό είναι και μία πραγματικότητα που δεν θέλουμε να δούμε ή ηθελημένα ξεχνάμε. Κάθε παράσταση είναι και ένα ξυπνητήρι.

– Θυμάσαι τα συναισθήματά σου την πρώτη φορά που ανέβηκες στη σκηνή;
Η πρώτη φορά ήταν στο δημοτικό και η δεύτερη στο λύκειο. Για να είναι όμως ρεαλιστική η απάντησή μου, θα αναφερθώ στη δεύτερη! Είχα άγχος αλλά ήμουν σίγουρη ότι θα πάει καλά και αυτό γιατί είχαμε γίνει ομάδα. Εμπιστεύτηκα τα υπόλοιπα παιδιά και εκείνα εμένα. Και τι όμορφο βίωμα που είναι αυτό. Μάλιστα είχαμε επιλέξει ένα αντιπολεμικό έργο και όλοι πιστεύαμε ότι αξίζει να ειπωθεί αυτή η ιστορία. Ακόμα πηγαίνω στη θεατρική του σχολείου ως απόφοιτη και βοηθάω όπως μπορώ. Αξίζει.

– Ως νέα κοπέλα και νέα ηθοποιός ποιες δυσκολίες έχεις αντιμετωπίσει στον χώρο;
Βρισκόμαστε σε μία χώρα που δεν επενδύει στον πολιτισμό της, όχι μόνο στα εργασιακά δικαιώματα που καταπατούνται αλλά και σε πολλά άλλα. Από την άλλη, είναι μία χώρα που καλλιτεχνικά “βράζει”. Πως όμως κάτι που ισχύει στη κοινωνία μπορεί να μην ισχύει σε έναν από τους επαγγελματικούς κλάδους που έχει; Δε μπορεί. Όλοι οι χώροι έχουν τις δυσκολίες τους. Για τον χώρο αυτό, θα προσθέσω πως απουσιάζει μία ανοιχτότητα στους νέους επαγγελματίες. Όχι παντού. Υπάρχει όμως.

– Πιστεύεις ότι με το ξέσπασμα του κινήματος #metoo στην χώρα μας άλλαξαν τα πράγματα στον χώρο του θεάτρου;
Δεν ξέρω αν άλλαξαν. Το μόνο που ξέρω είναι ότι αν δεν μιλάμε, δε θα αλλάξουν ποτέ. Τα κινήματα έρχονται και φεύγουν, αν μαζί με αυτά φεύγει και ό,τι υποστηρίζουμε, δεν έχουν νόημα. Ο καθένας έχει μερίδιο ευθύνης και παρά τα όσα αποκρύπτονται, θεωρώ πως υπάρχει έδαφος για να μαθευτεί ό,τι είναι να μαθευτεί. Αρκεί να είναι οι άνθρωποι μαζί σε αυτό. Τώρα τι κάνει η δικαιοσύνη αυτή είναι άλλη κουβέντα. Εμείς θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι άλλη.

– Φέτος σε συναντάμε για 2η χρονιά στην παράσταση “Πλάσματα του Θεού – Υπόθεση Παπέν” στο Θέατρο Altera Pars. Θες να μας μιλήσεις για αυτή την συνεργασία;
Η χαρά μου για την συνεργασία αυτή ξεκίνησε ήδη από την ακρόαση. Οι φάσεις ήταν τρεις και πραγματικά είδα ότι ο Πέτρος, ο σκηνοθέτης, θέλει να γνωρίσει τον τρόπο που λειτουργώ. Αυτός ο χωροχρόνος που έδωσε για αυτοσχεδιασμούς, ήταν το πιο σημαντικό πράγμα για τη μετέπειτα συνεργασία μας και το εκτιμώ αυτό.

– Πως είναι ο Πέτρος Νάκος ως σκηνοθέτης; Τι έχεις κερδίσει από αυτόν;
Ο Πέτρος από τις πρώτες αναγνώσεις μοιράστηκε μαζί μου πως φαντάζεται τη Λέα Παπέν. Όχι όμως ολοκληρωτικά, έδωσε κάποιους άξονες, έτσι ώστε μέσα στο πλαίσιο αυτό, να προτείνω. Είχα το χώρο να προτείνω πολύ! Του έλεγα έχω σκεφτεί/ προετοιμάσει αυτό και μου έλεγε ωραία θα το δούμε στη πρόβα και κάπως έτσι σιγά σιγά έγινε! Ακόμα και τώρα που κάναμε πρόβες πριν τη πρεμιέρα μας αλλάζαμε λεπτομέρειες. Χαίρομαι πολύ που με εμπιστεύεται σε αυτό και υπάρχει ανοιχτότητα και ειλικρίνεια.

– Γιατί αξίζει να ειπωθεί αυτή η ιστορία σήμερα;
Είναι μία ιστορία αληθινή, στην οποία δύο πλάσματα, δύο κορίτσια σκοτώνουν και κατακρεουργούν τις κυρίες τους. Πως όμως οδηγήθηκαν σε αυτό; Από τις έρευνες που έχουμε κάνει με την ομάδα, καταλάβαμε πως κάτι τέτοιο σίγουρα εκ πρώτης όψεως δεν ήταν αναμενόμενο. Αν όμως μελετήσει κανείς τον τρόπο που ζούσαν, το οικογενειακό περιβάλλον τους που ήταν κακοποιητικό και τη μετέπειτα ζωή τους στα σπίτια ως υπηρέτριες, μπορεί να καταλάβει πως όλα αυτά δεν είναι τόσο μακρινά. Οι δολοφονίες που γίνονται στις μέρες μας δεν μας κάνουν πια εντύπωση ή μάλλον αυτό που παρατηρώ είναι ένα “μα δε το έβλεπαν ότι είναι τρελός για να τον κλείσουν μέσα;”. Μία ερώτηση λίγο αστεία για εμένα. Οι σχέσεις εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου είναι παντού. Το που μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος που η κακοποίηση και η εκμετάλλευση είναι κανονικότητα, είναι τρομακτικό. Θα προβεί σε μία “επανάσταση”. Δεν φέρουν όμως όλες οι επαναστάσεις αλλαγές. Το θέμα είναι όμως ο πυρήνας αυτών. Ευθύνεται ολοκληρωτικά το άτομο αυτό ή και η κοινωνία στην οποία μεγάλωσε; Στη παράσταση υπάρχει μία αίσθηση πολλές φορές πως όλα είναι καλά και ήσυχα στο σπίτι των κυριών. Παράλληλα, καθένα από τα τέσσερα πλάσματα μέσα έχει πλάσει άλλη κανονικότητα για να επιβιώσει και κρίνεται από αυτό. Θεωρώ πως όσοι έρθουν θα δουν πολλές και διαφορετικές αλήθειες.

– Θες να μας μιλήσεις για το ρόλο σου; Τι είναι αυτό που σε συναρπάζει στη Λέα Παπέν;
Η ανάγκη της να βρει ένα κόσμο όμορφο, να αγαπηθεί και να γίνει αποδεκτή από κάποιον. Στα μάτια μου είναι ένα πλάσμα, το όποιο αν και έχει βιώσει πολλά από μικρή ηλικία, θέλει να παραμείνει έξω από όλα αυτά. Ονειρεύεται και ελπίζει, κάτι που κάνουμε όλοι. Θαυμάζω ανθρώπους που ενώ έχουν βιώσει ή γνωρίσει τραυματικές καταστάσεις, κοιτάζουν μπροστά. Επιλέγουν να αναγεννηθούν. Στη παράσταση η Λέα και παρασύρει και παρασύρεται σε πολλά πράγματα από την αδελφή της Κριστίν. Μαζί της φαντασιώνεται ένα κόσμο ειρηνικό αλλά και σε αυτή τη σχέση υπάρχει ο εξουσιαστής και ο εξουσιαζόμενος. Απλώς στο ζευγάρι αυτό αλλάζουν συνεχώς οι ρόλοι. Όσο για το παρελθόν τους, παρόλο που δεν είναι ίδιο, είναι αντίστοιχο με το παρόν. Η μανιώδης προσπάθεια της να ξεφύγει με το τρόπο της – κι ας μη ξέρει αν αυτό που κάνει είναι ωφέλιμο ή όχι – είναι από τα πρώτα που κατάλαβα για εκείνη.

– Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που συνάντησες στην προσέγγιση του ρόλου σου;
Θεωρείται πως υπήρχε αιμομικτική σχέση μεταξύ των κοριτσιών. Ήταν ενδιαφέρον μονοπάτι να ανακαλύψω πως ένα πλάσμα επιλέγει λόγω του νεαρού της ηλικίας της μια αθώα πλευρά γιατί δεν αντέχει την ασχήμια όσων βίωσε ενώ ταυτόχρονα μέσα από τη διαδρομή αυτή, βλέπει την αδελφή της διαφορετικά. Ξέρει τι είναι κανονικότητα; Το να θέλει να αρνηθεί τη κανονικότητα για να επιβιώσει αλλά και το να πλάθει ένα κόσμο άλλον, είναι μία διαδρομή που έχει μέσα της πολλή έρευνα για μένα. Πολλοί αρνούμαστε τη κανονικότητα. Δεν είναι μακριά από κανέναν μας αυτό. Η Λέα ακροβατεί. Στο κόσμο που έχει φτιάξει και στον πραγματικό.

– Πιστεύεις στην δύναμη της τέχνης ως μέσω αφύπνισης;
Δεν ξέρω απαραίτητα τι είναι τέχνη. Θέλω όμως το συνώνυμό της να είναι η λέξη που ανέφερες. Αφύπνιση και ενεργοποίηση και ταραχή και ερωτηματικά και έρευνα. Πολλά είπα και είναι και άλλα πολλά. Πραγματικά θεωρώ ότι στο ένα χέρι χρειάζεται να κρατάμε ένα πεντακάθαρο καθρέφτη και στο άλλο έναν σπασμένο καθρέφτη. Δεν ξέρω πως να το πω αλλιώς. Όλοι μας έχουμε κάτι που μας συν – κινεί. Ας το αφήσουμε να γεννηθεί γιατί καταπιέζοντάς το, κατεβάζουμε ρολά για πολλά πράγματα στη ζωή. Ναι, θεωρώ πως η τέχνη ήταν, είναι και θα είναι ένας πεντακάθαρος και ένας σπασμένος καθρέφτης μαζί. Τις χρειαζόμαστε αυτές τις διαφανείς επιφάνειες γιατί πολλή ομίχλη και φωτιά υπάρχει δυστυχώς.

– Ως καλλιτέχνης πως οραματίζεσαι το μέλλον του θεάτρου, αλλά και το δικό σου σε αυτό;
Σε αυτό το όραμα για το μέλλον του θεάτρου δεν έχω να πω παρά μόνο ότι εύχομαι να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας. Όσο για μένα μέσα σε αυτό, θα πω ότι ανυπομονώ να μάθω πολλά.