Εμμανουέλα Καρυτινού: “Το θέατρο πρέπει να είναι φορέας πολιτικών μηνυμάτων και στόχος του ο προβληματισμός του θεατή”

Συνέντευξη στον Περικλή Μπίκο
28/11/24

Η Εμμανουέλα Καρυτινού παράλληλα με τις σπουδές της στην Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ σπούδασε και στην δραματική Σχολή «Αθηναική Σκηνή Κάλβου-Καλαμπόκη». Τα πρώτα της βήματα στο σανίδι την έφεραν στην παράσταση “Αποσύμπλεξη” σε σκηνοθεσία Βασίλη Τριανταφύλλου” στο Θέατρο NOUS. Μια παράσταση που θίγει σημαντικά κοινωνικά ζητήματα όπως της ανεργίας, της εργασιακής εκμετάλλευσης, του φόβου της απόλυσης, της φτωχοποίησης αλλά και τη παθητική αντιμετώπιση και στάση όλων μας πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Με αφορμή αυτή την παράσταση μιλήσαμε μαζί της για τις ανασφάλειες που έχει η δουλειά της, για το πως βλέπει το μέλλον της στον χώρο αλλά και για όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η γενιά της.

– Εμμανουέλα, σε συναντάμε στην παράσταση “Αποσύμπλεξη” στο Θέατρο NOUS. Θέλεις να μας πεις κάποια πράγματα για σένα αλλά και για το πως προέκυψε η συμμετοχή σου στην παράσταση;
Τον φετινό Ιούνιο αποφοίτησα από τη δραματική σχολή «Αθηναική Σκηνή Κάλβου-Καλαμπόκη» και παράλληλα τελειώνω και τις σπουδές μου στο τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ. Επίσης, ασχολούμαι με το τραγούδι και με τον χορό από πολύ μικρή. Μάλιστα, τον περασμένο μήνα, συμμετείχα σε μια «αντιπολεμική συναυλία» στον Σταυρό του Νότου. Η γνωριμία μου με τον Βασίλη Τριανταφύλλου ξεκίνησε φέτος το καλοκαίρι, όταν είχε έρθει να παρακολουθήσει τις διπλωματικές μας εξετάσεις στη δραματική σχολή. Μετά από λίγες μέρες με πήρε τηλέφωνο και μου πρότεινε να συνεργαστούμε. Ήταν ένα τηλεφώνημα που με γέμισε μεγάλη χαρά και συγκίνηση και σίγουρα δε θα το ξεχάσω ποτέ. Η πρώτη μου επαγγελματική δουλειά στο θέατρο ήταν πλέον πραγματικότητα!

– Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με την υποκριτική;
Για εμένα, δεν ήταν τόσο ζήτημα απόφασης. Κατάγομαι από μουσική, καλλιτεχνική οικογένεια οπότε η ενασχόλησή μου με την τέχνη ήταν μονόδρομος. Ήδη από όταν ήμουν μαθήτρια δημοτικού και οι καθηγητές μας στο σχολείο μας ρωτούσαν «Τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε;» εγώ απαντούσα «Θα γίνω ηθοποιός, τραγουδίστρια και χορεύτρια!» (γελάκι). Για αυτό και η μεγάλη μου αγάπη είναι το μιούζικαλ, το οποίο συνδυάζει και τις τρεις τέχνες. Χωρίς λοιπόν να χάσω χρόνο, όταν τέλειωσα πια το σχολείο και έδωσα πανελλήνιες, ξεκίνησα προετοιμασία για τη δραματική σχολή, όπου και πέρασα όταν ήμουν 19 χρονών.

– Η “Αποσύμπλεξη” μετρά 30 χρόνια ζωής και είναι ένα από από τα πιο σύγχρονα και επίκαιρα έργα του καιρού μας. Ποιά είναι τα ζητήματα που θίγει και πως τα αντιμετωπίζεις εσύ προσωπικά αλλά και η γενιά σου;
Η «Αποσύμπλεξη» θίγει πράγματι καίρια κοινωνικά ζητήματα, όπως της ανεργίας, της εργασιακής εκμετάλλευσης, του φόβου της απόλυσης, της φτωχοποίησης.. αλλά το πιο κορυφαίο ζήτημα που θίγει ο συγγραφέας, και το οποίο με έχει προβληματίσει περισσότερο, είναι η παθητική αντιμετώπιση και στάση όλων μας πάνω σε όλα αυτά τα ζητήματα. Αυτή η παθητικότητα, η οποία προέρχεται κατά πλειοψηφία από μεγαλύτερες ηλικίες, διαιωνίζει αυτή την άσχημη κατάσταση για εμάς τους νέους. Οι επιλογές μας είναι περιορισμένες. Οι χαμηλοί μισθοί, οι περιορισμένες θέσεις εργασίας, έχουν ως αποτέλεσμα τη φυγή πολλών νέων στο εξωτερικό για ένα καλύτερο αύριο. Παρ΄όλ’αυτά, ως νέος άνθρωπος, πιστεύω στη γενιά μου, στην ορμή της, στη διεκδίκησή της και στη δύναμή της ώστε να αλλάξει τη σημερινή κατάσταση!

– Ο χώρος της υποκριτικής είναι από αυτούς που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία. Σε προβληματίζει αυτό εσένα τώρα που βρίσκεσαι στα πρώτα σου επαγγελματικά βήματα;
Οι έννοιες ανεργία και ηθοποιός είναι ταυτόσημες διαχρονικά. Σας παραπέμπω στους στίχους που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις και ερμηνεύει ο Δημήτρης Χορν στο τραγούδι «Ηθοποιός σημαίνει φως» από τη θεατρική παράσταση «Οδός Ονείρων» το 1962. «Μίλησε κλαις, όχι δε λες. Μήπως πεινάς; Ε, και τι να φας;». Παρ’όλ’αυτά, ήμουν και είμαι αποφασισμένη να κολυμπήσω στα βαθιά..

– Ποιά θεωρείς ότι είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας για ένα νέο άνθρωπο όπως εσύ;
Όπως ανέλυσα και παραπάνω, πιστεύω υπάρχουνε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα τα οποία δεν είναι διασφαλισμένα και ιδιαίτερα για εμάς τους νέους. Όπως το στεγαστικό πρόβλημα για νέα ζευγάρια, τα χαμηλότοκα δάνεια, δεν υπάρχουν φορολογικές απαλλαγές για το ξεκίνημα νέων επιχειρηματιών με τις ανάλογες χρηματοδοτήσεις, και το πιο ουσιαστικό, χρειαζόμαστε ένα διασφαλισμένο εργασιακό περιβάλλον με πλήρη ανταποδοτικότητα εργασίας και μισθού.

– Πόσο πιστεύεις ότι αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τις διαπροσωπικές και κοινωνικές μας σχέσεις; Πιστεύεις ότι ευθύνονται για τα όλο και αυξανόμενα φαινόμενα βίας που διατρέχουν τον κοινωνικό ιστό;
Είναι σαφές ότι όλα αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις διαπροσωπικές και κοινωνικές μας σχέσεις. Πλέον, οι αληθινές, γνήσιες διαπροσωπικές σχέσεις είναι είδος προς εξαφάνιση. Κυριαρχεί η αποξένωση, η μη ουσιαστική επικοινωνία, αφού ο προφορικός λόγος έχει αντικατασταθεί με τον ψηφιακό. Πέραν, λοιπόν, του οικονομικού μνημονίου, υπάρχει και το «μνημόνιο αξιών», που είναι υπεύθυνο για όλα τα προηγούμενα αλλά και για την έξαρση της βίας.

– Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε ως μονάδες αλλά και συλλογικά για να αντιμετωπίσουμε τη φτωχοποίηση και τον αυταρχισμό που γιγαντώνεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο;
Κατά την άποψή μου, εδώ δεν ισχύει η «ατομική ευθύνη» που κατά καιρούς αναφέρεται από πολιτικά πρόσωπα. Εδώ ισχύει μόνο η «συλλογική ευθύνη». Η σιωπή και η απάθεια του κοινωνικού συνόλου πρέπει άμεσα να αντικατασταθεί με τη φωνή, την ενεργητικότητα, και τη διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύω στη δύναμη του κοινωνικού συνόλου, η οποία είναι τεράστια, αρκεί να εκφραστεί.

– Ποιο στιγμιότυπο της παράστασης ή φράση ή χαρακτήρα ξεχωρίζεις;
Από την παράσταση η αλήθεια είναι δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω κάποιον χαρακτήρα γιατί είναι όλοι τόσο καλά χτισμένοι και δουλεμένοι από τον συγγραφέα, τον Remi De Vos, αλλά αν έπρεπε να διαλέξω, θα έλεγα τον χαρακτήρα του Ζαν Λουί, τον οποίο υποδύεται ο Αλέξανδρος Θεοδωρόπουλος, ένας χαρακτήρας που διανύει μια αλματώδη συναισθηματική διαδρομή όταν σιγά σιγά αντιλαμβάνεται τους μηχανισμούς του καπιταλιστικού συστήματος και πόσο το ίδιο το σύστημα τον έχει καταπιέσει και κατά συνέπεια τον έχει διαμορφώσει και στο τέλος καταλήγει να τον τρελάνει. Αν πάλι έπρεπε να ξεχωρίσω μια φράση από το κείμενο, πράγμα εξίσου δύσκολο, καθώς η πένα του Remi De Vos είναι ευρηματική σε κάθε σελίδα του έργου, θα διάλεγα μια φράση από τον μονόλογό μου στο τέλος της παράστασης: «Δεν έχεις πια λεφτά, δεν έχεις πια ζωή. Πες μου πόσα βγάζεις, να σου πω πόσα είσαι». Νομίζω αυτή η μικρή φράση συνοψίζει τα πάντα για τη ζωή και το πώς η κοινωνία αντικατοπτρίζεται πάνω μας, στους ίδιους μας τους εαυτούς, αφού ανάλογα με τα λεφτά που βγάζουμε ή δε βγάζουμε κοστολογείται και η αξία μας ως άνθρωποι.

– Πως θέλεις να φεύγουν οι θεατές από την παράσταση;
Το ιδανικό για εμένα θα ήταν οι θεατές να φεύγουν από την παράσταση προβληματισμένοι. Να μπαίνουν και να βγαίνουν από την αίθουσα διαφορετικοί. Με χαροποιεί πολύ όταν έρχονται οι θεατές στο τέλος της παράστασης να μας μιλήσουν και τελικά καταλήγουμε να συζητάμε και να αναλύουμε το έργο, να μας λένε τα ερωτήματά τους, τους προβληματισμούς τους.. Το πόσο με γεμίζει αυτή η διαδικασία δεν περιγράφεται. Μαθαίνω πολλά από τον καθένα που έρχεται να δει την παράσταση, βλέπω μια οπτική που μπορεί να μην την είχα σκεφτεί νωρίτερα. Πάντως, αν τελικά το θέατρο είναι φορέας πολιτικών μηνυμάτων και ο στόχος του είναι να προβληματίσει τον θεατή, πιστεύω το έχουμε πετύχει σε έναν ικανοποιητικό βαθμό.

– Γιατί να έρθει κάποιος να δει την “Αποσύμπλεξη”;
Για όλους τους λόγους που ανέφερα παραπάνω. Είναι μια πρόταση αλλά και πρόκληση για τον θεατή, καθώς μπορεί να συμμετάσχει σε διάφορα σημεία του έργου. Θέτουμε ερωτήματα με τη χρήση του «φόρουμ» σε σημεία που πιστεύουμε ότι χρειάζεται να επέμβει και να τοποθετηθεί το κοινό. Δεν είναι λίγες οι φορές που μας έχουν δοθεί απαντήσεις και όταν συμβαίνει αυτό, μας χαροποιεί πολύ. Μια φορά μάλιστα ανοίξαμε και κανονικό διάλογο. Έτσι ο θεατής παίρνει θέση, τοποθετείται, αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή τον αφορά, με λίγα λόγια. Όπως θα έπρεπε να μας αφορούν όλους μας οι κοινωνικές αδικίες που συμβαίνουν καθημερινά, ώστε να μη γίνουμε παθητικοί θεατές σε οτιδήποτε συμβαίνει μπροστά μας.

– Ποιοι είναι οι στόχοι και τα όνειρά σου για το μέλλον;
Θέλω πολύ να «μάθω». Αρχικά να πάρω το πτυχίο της Φιλοσοφικής, έπειτα να κάνω σεμινάρια, να δουλέψω με σκηνοθέτες και ηθοποιούς που θαυμάζω, να εξελιχθώ καλλιτεχνικά όσο περισσότερο μπορώ, καθώς μου αρέσει πολύ να ανακαλύπτω συνεχώς τον εαυτό μου μέσω της τέχνης. Ιδανικά, θα ήθελα κάποια στιγμή να φύγω για ένα διάστημα στο εξωτερικό για να έρθω σε επαφή με το είδος που αγαπώ πολύ, το μιούζικαλ, γιατί δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχει την αναγνώριση που του αξίζει. Είναι πολύ στενάχωρο αυτό, διότι είναι ένα είδος που συνδυάζει τρεις διαφορετικές δεξιότητες, οι οποίες πρέπει να είναι στην απόλυτη αρμονία μεταξύ τους και στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Για τα ελληνικά δεδομένα βέβαια, αρκεί να έχεις μία μόνο δεξιότητα: αυτή του πολύ διάσημου τραγουδιστή ή του πολύ διάσημου ηθοποιού, για να μπορείς να κόβεις εισιτήρια. (γελάκι)

– Τι επιθυμείς για τον εαυτό σου σε δέκα χρόνια από σήμερα;
Δύσκολη ερώτηση, διότι δε με έχει απασχολήσει ποτέ. Ζω με πάθος το παρόν και οι στόχοι που θέτω αφορούν το άμεσο μέλλον. Σε δέκα χρόνια από τώρα θα είμαι 32 χρονών. Σίγουρα θα είμαι ευτυχισμένη αν μέχρι τότε έχω πετύχει όλα αυτά που συζητήσαμε παραπάνω ή τουλάχιστον κάποια από αυτά. Αλλά τώρα επειδή με άγχωσες, θα κάτσω να γράψω λίστα με τα «πράγματα που πρέπει να κάνω προτού γίνω 32» (γελάκι).