Η Άποψή μας για την παράσταση “Ερυθρό”, του Παναγιώτη Μπαρμπαγιάννη, στο Θέατρο “ΠΚ”.

Το “Ερυθρό” είναι ένα θεατρικό κείμενο του Παναγιώτη Μπαρμπαγιάννη, του οποίου οι βασικές σπουδές αφορούν στην Εργοθεραπεία και την Παιδαγωγική Θεάτρου. Αυτές οι σπουδές του, λοιπόν, και η επαγγελματική του ενασχόληση με το αντικείμενο, τον οδήγησαν να συγγράψει ένα έργο, στα πλαίσια του Studio Συγγραφής του Εθνικού Θεάτρου. Το “Ερυθρό” είναι μία ιστορία που αναφέρεται στη βία. Και μάλιστα στην ενδοοικογενειακή βία, αγγίζοντας και θίγοντας, εντέλει, το θεωρητικά πάντα ασφαλέστερο καταφύγιο του ανθρώπου. Την οικογένεια και την οικογενειακή στέγη.

Παράλληλα, κι εμμέσως πλην σαφώς, το “Ερυθρό” θίγει όλες τις μορφές βίας, καθώς και την ταλαιπωρία των ανθρώπων με νοητικά ή κινητικά προβλήματα. Επιπλέον, θίγει τη δυσκολία προσβασιμότητας αυτών των ατόμων σε κάποιες κοινωνικές παροχές, όπως είναι η ειδική αγωγή κι εκπαίδευση.

Το έργο λοιπόν αφηγείται την ιστορία του μικρού Μάρκου. Που δεν είναι πια μικρός, αλλά ενήλικας κι έγκλειστος εδώ και είκοσι περίπου χρόνια σε ίδρυμα. Ο Μάρκος λοιπόν θυμάται την οικογένειά του, το σπίτι του (ή τουλάχιστον αυτό που νόμιζε σπίτι του) και τους γονείς του. Δύο ανθρώπους που δημιούργησαν ένα στρεβλό περιβάλλον γύρω τους και μέσα σ΄αυτό έφεραν στον κόσμο το παιδί τους. Αυτό που έμελλε να μην μεγαλώσει φυσιολογικά… Αυτό που αποζητούσε την αγάπη και δεν την ελάμβανε. Αυτό που αποζητούσε τη γνώση και την κοινωνική συναναστροφή του σχολείου και του τη στερούσαν. Με αναμενόμενες συνέπειες…

Δύσκολο εγχείρημα και για τον σκηνοθέτη Στέλιο Καλαϊτζή. Ηθοποιός κι ο ίδιος, εκφράζει το αναμφισβήτητο υποκριτικό του ταλέντο μέσα από τη ματιά του σκηνοθέτη. Με ελάχιστα σκηνικά εφόδια καταφέρνει να συντονίσει το έμψυχο υλικό του και να αποδεσμεύσει έννοιες, αισθήματα και συμπεριφορές. Δεν προσπαθεί να εκλογικεύσει, άλλωστε στο πλαίσιο αυτού του έργου είναι μάλλον ακατόρθωτο. Ο Καλαϊτζής θέλει απλώς να υπογραμμίσει τα οικογενειακά και κοινωνικά ζητήματα και να αναδείξει τα βαθύτερα νοήματα και μηνύματα. Για να υπάρξει συγκίνηση, προβληματισμός και βασικά ουσιαστική αντιμετώπιση κι όχι οίκτος.

Μοναδικός ο Κωνσταντίνος Δανίκας στο ρόλο του πατέρα. Με πλούσιο βιογραφικό, ο Δανίκας δεν δυσκολεύτηκε να μεταφέρει στη σκηνή το δικό του μέρος της δυσλειτουργικής οικογένειας. Είτε με τη βοήθεια βαθιάς και ουσιαστικής μελέτης του αντικειμένου, αλλά και του συγκεκριμένου ρόλου, είτε με τη βοήθεια του σκηνοθέτη του. Προσέγγισε τον απρόσιτο χαρακτήρα του έργου με απόλυτη συγκέντρωση και τον ανέδειξε αναμφισβήτητα ως τον βασικό υπαίτιο του προβλήματος, μέσα από τις δικές του αδυναμίες κι ελλείψεις.

H Βιργινία Ταμπουροπούλου, ως εύθραυστη μητέρα, μελαγχολική, αδύναμη, αποδιοργανωμένη πλήρως από τον πατέρα, λυγίζει, ατονεί κι αφήνεται στα πάθη της. Κι αυτή η διαπιστωμένη μητρική ανεπάρκεια δημιουργεί μεγαλύτερο κενό στο παιδί της, αποδυναμώνοντάς το, ακόμη περισσότερο. Έχει απόλυτη συν-ευθύνη για τη νοητική κατάσταση του γιου της, όμως, απ΄ότι αφήνεται να εννοηθεί, είναι κι εκείνη θύμα του αυταρχικού συζύγου. Η Ταμπαροπούλου βίωσε βαθιά τη δυστυχία και τη θλίψη στη σκηνή και προκάλεσε σίγουρα τη συμπάθειά μας, μ΄αυτή τη βαθιά εκφραστικότητα προσώπου και σώματος.

Όσο για τον Ευθύμη Γεωργόπουλο, στο ρόλο του “μικρού” Μάρκου, ήταν πραγματικά αποκάλυψη. Δεν ήταν απλά πειστικός στο χαρακτήρα που ενσάρκωσε, αλλά θα μπορούσε πραγματικά να είναι ένας άνθρωπος με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά. Φαίνεται ότι δούλεψε σκληρά τόσο την ιδιαίτερη κίνησή του, όσο και τον τρόπο ομιλίας του. Ειδικότερα, τις ελάχιστες φορές που το βλέμμα του στράφηκε στο κοινό, ήταν μοναδική η ένταση στα μάτια του και πολύ διαφορετικός ο τρόπος που κοιτούσε απορροφημένος στο απόλυτο κενό του! Δεν εστίαζε και ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στο σκοπό του.

Ωραίο το σκηνικό (του Γιώργου Λυντζέρη) με τα κλουβιά – δωμάτια, βασανιστικά “στενά και σκοτεινά”. Σκληρό και ψυχρό το μέταλλο, όπως και το μεταφορικά “παγωμένο” περιβάλλον της εστίας της οικογένειας, που εγκλώβισε τις προσωπικότητες και περιόρισε τις ενέργειές τους.
Μοναδική παράσταση. Κατάφερε να μας αφυπνίσει και να μας υπενθυμίσει ότι αυτά τα οποία θεωρούμε δεδομένα κι αυτονόητα, για κάποιους ανθρώπους δεν είναι! Κι ευτυχώς που για κάποιους άλλους ανθρώπους και για συγκεκριμένους φορείς τα δικαιώματα των παιδιών με ειδικές ανάγκες (στην πραγματικότητα “με ειδικές ικανότητες”), αλλά και των γονέων-θυμάτων βίας, αποτελούν στόχο ζωής, διασφαλίζοντας – στο μέτρο του δυνατού – την κοινωνική τους αποκατάσταση.

Πληροφορίες για την παράσταση:
http://quintatheater.blogspot.com/2019/12/blog-post_30.html

Της Βικτώριας Πέππα 3/01/2020