Η Άποψή μας για την παράσταση “Η Πανούκλα” του Α. Καμύ από την ομάδα GAFF
Το αφήγημα του Άλμπέρ Καμύ, φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Από την αρχή μέχρι το τέλος, το έργο σε έκανε να αφοσιωθείς και να ταυτιστείς με όλες τις οπτικές που παρουσίαζε. Με την πόρωση του γιατρού για την αντιμετώπιση του ιού, με τον παπά που ωρυόταν «πιστέψτε και θα σωθείτε», με την απελπισία που προκαλούσε η ελλιπής γνώση των πολιτών για τον ιό, με τα συμφέροντα των πολιτικών αρχών στην προσπάθεια τους να κρύψουν τον βαθμό επικινδυνότητας της αρρώστιας. Οι εικόνες που παρουσιάστηκαν στο έργο μέσα σε 80 λεπτά είναι εικόνες γνώριμες, αλλά στην θέαση τους προκαλούν ανατριχίλα. Σε καιρούς δύσκολούς που η απειλή της υγείας ελλοχεύει επικρατεί παράνοια, απομόνωση, φόβος, απελπισία. Τα ίδια επικρατούν στον κόσμο σήμερα.
Το έργο ξεκινά σε μια συνηθισμένη πόλη όπου ουρές από αρουραίους ξεπηδούν από τους υπονόμους, στους δρόμους και πεθαίνουν. Η φυσιολογική ζωή των ανθρώπων παύει πλέον να είναι φυσιολογική από τη μια στιγμή στην άλλη, καθώς ο ιός μεταδίδεται από τα ζώα στους ανθρώπους και οι τελευταίοι έρχονται αντιμέτωποι με μια θανατηφόρο αρρώστια, την απομόνωση, τον φόβο, την αβεβαιότητα για το αύριο, την παράνοια και την τρέλα που προκαλεί η ιδέα του θανάτου. Ο γιατρός Ρει προσπαθεί ακατάπαυστα για την υγεία τόσο την δική του όσο και των συμπολιτών του. Αφοσιώνεται στην καταπολέμηση του ιού και της γενικής απελπισίας που κυριαρχούν.
Η επιλογή της Σοφίας Καραγιάννη για το έργο ήταν έξυπνη, μας έδωσε να αντιληφθούμε ανάγλυφα σε μια συνολική θέαση τι προκαλεί ένας θανατηφόρος ιός, γεγονός που είναι αρκετά δύσκολο να κατανοήσεις όταν δεν έχεις ολοκληρωμένες εικόνες. Το έργο ήταν γεμάτο από συμβολικά στοιχεία. Να ξεκινήσω με τους ψιθύρους που ακούγονταν στην αρχή του έργου, που παρέπεμπαν σε ψιθύρους ποντικιών, ο τρόπος που έβγαιναν οι ηθοποιοί από το “παρασκήνιο”- βοηθητικό χώρο μπροστά στην σκηνή. Εξέρχονταν από μια τρύπα, που σε παραπέμπει στις τρύπες που σκάβουν οι ποντικοί. Η παρουσία των εκατοντάδων παπουτσιών μάς κατέστησε κατανοητό των αριθμό θυμάτων. Στις κορυφώσεις του έργου υπήρχαν μικρές στιγμές αποφόρτισης που προκαλούσαν ένα ειρωνικό γέλιο ή γέλιο αμηχανίας, είτε με την παράνοια της προσωποποιημένης πανούκλας είτε με την επιλογή του τραγουδιού You are my Sunshine που τραγουδούσε η πανούκλα.
Το σκηνικό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από αυτό που απλωνόταν μπροστά μας. Ένας μαύρος χώρος με ένα τραπέζι και μια καρέκλα. Το έργο από μόνο του ήταν έντονο, οπότε ένας έντονος χώρος δεν θα βοηθούσε στην πρόσληψη της ουσίας. Ο αφαιρετικός χώρος που δημιούργησε η Κωνσταντίνα Κρίγκου ήταν αυτός που ολοκλήρωνε το σύνολο των ερμηνειών αλλά και του ίδιου του νοήματος. Οι ερμηνείες των ηθοποιών ήταν τόσο μεστές που γέμισαν τον θεωρητικά ημιάδειο χώρο. Τον γέμισαν με τις συντονισμένες κινήσεις τους τις οποίες επιμελήθηκε με μεράκι, καθώς φάνηκε από την παράσταση, η Μαργαρίτα Τρίγκα, με τον χορό της πανούκλας που μας ταξίδευε σε άλλη δεκαετία. Σε άλλη δεκαετία δεν μας ταξίδεψε μόνο ο χορός της πανούκλας, ο οποίος θύμιζε τσίρκο, αλλά και η ενδυμασία της. Ήταν αυτό καθ’ αυτό το ντύσιμο που προκαλούσε ανατριχίλα. Οι αλλαγές των ηθοποιών ήταν γρήγορες. Η κάθε είσοδος και έξοδος των ηθοποιών συνοδεύονταν από χαρούμενο η μη εμβατήριο. Υπήρχε παραπλεύρως της σκηνής ένα αρμόνιο, ένα τύμπανο και ένα ακορντεόν. Η Ευσταθία Λαγιόκαπα και ο Στάθης Δρογώσης βοήθησαν στις κορυφώσεις και αποφορτίσεις του έργου εύστοχα. Θα ήθελα να τονίσω ότι την παράσταση δεν την έκαναν επιτυχημένη μόνο τα αφαιρετικά σκηνικά, τα κοστούμια, η μουσική, οι συντονισμένες κινήσεις, αλλά και η ερμηνεία μόνο 3ων ηθοποιών του Ιωσήφ Ιωσηφίδη, του Κωνσταντίνου Πασσά και του Δημήτρη Μαμιού.
Εν’ κατακλείδι η ομάδα Gaff δημιούργησε μια παράσταση γεμάτη συμβολισμούς με εικόνες που απεικονίζουν έναν κόσμο όχι πολύ διαφορετικό από τον δικό μας κόσμο σήμερα. Ζούμε σε καιρούς “άρρωστους” που το αίσθημα του φόβου κυριαρχεί, η αβεβαιότητα για το αύριο επικρατεί.
Γράφει η Αθηνά Ειρήνη Χατζ Κασσέμ Τυραιδή
13/01/21 Θεατρολόγος