Η Άποψή μας για την παράσταση “Μάκμπεθ – ο κύκλος του στΑΙΜΑτος” στο «Από Μηχανής» Θέατρο
Ένας ήσυχος θρήνος
Το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Η εγχείρηση πέτυχε. Το αν ο ασθενής επέζησε η απεβίωσε δε θα σας το πω. Μπορώ να σας πάντως μετά βεβαιότητος πως αυτόν τον Μάκβεθ πρέπει να τον δείτε. Ένας Σαίξπηρ τόσο ζωντανός, τόσο σύγχρονος και συνάμα τόσο σαιξπηρικός, ήταν μια ανακούφιση, μια ευχάριστη έκπληξη. Η παράσταση αυτή κατάφερε να εντοπίσει τη χρυσή τομή με χειρουργική ακρίβεια. Δεν ξέρω αν οφείλεται στην εξαιρετική διασκευή του έργου, στις λεπτομερώς «κεντημένες» ερμηνείες, στο απόλυτα λειτουργικό και συγχρόνως ομιλούν σκηνικό, ή σε έναν συνδυασμό -μάλλον σε έναν συνδυασμό- όλων αυτών, που έκανε την παράσταση να ακροβατεί μεταξύ δύο φαινομενικά ασύμβατων κόσμων. Τα πρόσωπα ήταν ταυτόχρονα ονειρώδη και ρεαλιστικά, τα ένιωθες απόμακρα αλλά ήσουν σίγουρος πως κάπου έχεις ξανασυναντήσει τέτοιους ανθρώπους. Διακυβεύονταν ζητήματα ζωής και θανάτου αλλά με έναν τρόπο… διαχειρίσιμο, αρμόζοντα σε κοινούς θνητούς. Ήταν μεγαλεπήβολοι χωρίς να είναι πομπώδεις, κι όμως ήταν ανθρώπινοι χωρίς να είναι λίγοι. Πώς το έκαναν αυτό; Δεν ξέρω. Να πάτε να τους δείτε. Μπορεί εσείς να καταλάβετε.
Η ιστορία του Μάκβεθ είναι λίγο ή πολύ γνωστή. Δε νομίζω ότι τίθεται θέμα spoiler. Ένας βασιλιάς που αγωνίζεται με νύχια και με δόντια για την κατάληψη του στέμματος, κι όταν πια το αποκτά αντιλαμβάνεται πως ποτέ δε μπορεί να παραιτηθεί από αυτή την αγωνία καθώς τώρα πρέπει πάση θυσία να το διατηρήσει. Οκ αυτή είναι μια πολύ γενικόλογη περίληψη, μια σίγουρα αόριστη μακβεθολογία. Ο συγκεκριμένος όμως Μάκβεθ ήταν ένας ήρωας πολύ… προσωπικός. Έφερε όλες τις πτυχές ενός κανονικού ανθρώπου αλλά ήταν πάντα και αδιαπραγμάτευτα ο βασιλιάς της Σκωτίας. Ήταν κωμικός χωρίς να είναι γελοίος, ήταν Άγγλος βασιλιάς από τα βάθη της Σκωτίας που άμα τω ακούσματι παραπέμπει σε όλο το σκότος της μακρινής -για εμάς- αυτής χώρας, και ταυτόχρονα τόσο ελληνικός! Φυσικά! Η δίψα για εξουσία, ο καρεκλοκενταυρισμός, η απληστία και η φιλοδοξία δεν έχουν γεωγραφικά σύνορα, ούτε όμως και χρονικά. Γι’ αυτό ο Γιάννης Νταλιάνης ήταν τόσο τωρινός χωρίς στιγμή να χάσει το κύρος του, παίζοντας με όλη τη παλέτα των ανθρώπινων αποχρώσεων από το πορφυρό του αιμοσταγούς βασιλιά, μέχρι το λευκό του αθώου νεογέννητου που φοβάται και δειλιάζει μπροστά στον Κόσμο. Ήταν δεμένος πάντα με ένα σκοπό, ένα τελεολογικό αριστοτελικό δέσιμο που σε έκανε να αμφιβάλλεις για το αν μπορείς να τον κατηγορήσεις.
Ο Θανάσης Βλαβιανός σε πολλούς ρόλους του Ντάνκαν, του Μακντάφ, του Μπάνκο, των μαγισσών, ήταν απόλυτα συνεπής στον κάθε χαρακτήρα με απόλυτα καθαρές ερμηνευτικές γραμμές. Ως Μπάνκο ήταν πιστός με μια ζωτικής σημασίας όμως επιφύλαξη γι’ αυτόν και την οικογένειά του, ως Ντάνκαν ήταν συμπαθητικά αφελής με αυτή την αφέλεια που διακατέχει όσους μακάρια αφήνονται να πιστεύουν ότι η κορυφή είναι αιώνια, ενώ ως Μακντάφ ήταν η ανατροπή. Κι εδώ θέλω να σταθώ στο θρήνο! Σε αυτόν τον υπέροχα απολαυστικό, εσωτερικό θρήνο! Επιτέλους όχι φωνές, όχι τσιρίδες που προσπαθούν να σε πείσουν για το τραγικό της κατάστασης, όχι παράταιρα ξεσπάσματα που ψάχνεις να βρεις από πού σου ήρθαν . Ναι ο θρήνος μπορεί να είναι -και τις περισσότερες φορές είναι- βουβός! Είναι σιγανός. Φαίνεται στο πρόσωπο και όχι στα ντεσιμπέλ!
Κι από εδώ θα περάσω στον τρίτο χαρακτήρα τη Λαίδη Μάκβεθ, τη μάγισσα, την Άννα Ελεφάντη. Δεν έχω ξαναδεί μάτια να μιλάνε περισσότερο. Κάθε κίνηση του ματιού ήταν και μια υπογράμμιση της ατάκας, όχι υπερθεματίζοντας αλλά επισημαίνοντας πως εδώ κάτι συμβαίνει. Μια ερμηνεία ακριβής στην παρτιτούρα χωρίς όμως να είναι μια ξερή επίδειξη ικανοτήτων. Πρόσωπο, φωνή, σώμα, όλα άπταιστα συντονισμένα με το σκηνικό παρόν. Μια αδίστακτη λαίδη Μάκβεθ, απαραίτητο δεκανίκι του λιπόψυχου βασιλιά, η πιο γλαφυρή ενσάρκωση της γυναικείας παρουσίας σε εποχές που η γυναίκα αν και δε μπορούσε να προΐσταται ωστόσο υπονοούταν και υπήρχε πίσω από όλα, εγκλήματα, μηχανορραφίες, διαδοχές.
Τα έργα που μένουν να λέγονται κλασικά οφείλουν τον τίτλο τους σε αυτή την αντοχή τους στο χώρο και το χρόνο. Οι παραστάσεις που λέγονται επιτυχημένες οφείλουν την επιτυχία του στο γεγονός ότι πραγματεύονται ταυτόχρονα ζητήματα ενός εύρους τόσο μεγάλου, ικανού να αγκαλιάσει ολόκληρη τη ζωή. Από την πολιτική έως την ιδιωτική ζωή. Από τι στιγμή που το άτομο βγαίνει στο προσκήνιο λέει, κάνει και καμώνεται, δείχνει κι επιδεικνύεται, συν-εργάζεται, συν- έρχεται και συν-διαλέγεται, μέχρι τη στιγμή που αποσύρεται από τη βιτρίνα, που κλείνει την πόρτα πίσω του και αναγκάζεται να μείνει με τον εαυτό του. Αυτή ήταν μια τέτοια παράσταση.
Της Αφροδίτης Φλώρου 09/02/22
Φιλόλογος – Ηθοποιός
Συγγραφέας