Η Άποψή μας για την παράσταση “Ο Μουνής” της Λένας Κιτσοπούλου σε σκηνοθεσία Νατάσας Παπαμιχαήλ

Γράφει η Αφροδίτη Φλώρου
16/01/25

Το δελτίο τύπου κάνει λόγο για μια παράσταση που θίγει «τις διαχρονικές παθογένειες της ελληνικής επαρχίας» ωστόσο μην πέσετε στην παγίδα. Μας αφορά όλες κι όλους. Όλες και όλοι στην Ελλάδα, όπου κι αν είμαστε κουβαλάμε λίγη – ή πολλή- επαρχία μέσα μας. Οι Γκάγκαροι είναι μετρημένοι. Ο κουτσομπόλης γείτονας, η κακεντρεχής πεθερά, ο κερδοσκόπος πεθερός τα ψεύτικα γαμήλια χαμόγελα, τα μυστικά που κρύβουν οι κλειστές πόρτες και οι φέροντες αυτιά τοίχοι δεν είναι ίδιον του τάδε ή του δείνα χωριού. Μπορεί να τα έχεις ζήσει και στο Παγκράτι, ή ακόμα καλύτερα… να τα έχεις κάνει, εσύ ο ίδιος. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.

Ο Μουνής είχε ενδιαφέρον, σφίξιμο στο στομάχι, αρκετό ζόρι και σκληρές αλήθειες. Ένας σταυρός εν είδη σκιάχτρου ντυμένος με γαμπριάτικα ρούχα, διαφεύγοντας της προσοχής των βουλευτών ακροδεξιών κομμάτων, εξακολουθούσε να στέκει αγέρωχα στο φόντο της σκηνής (οπότε δείτε το πριν το(ν) κατεβάσουν). Πανταχού παρών και παντεπόπτης θεός, ο Μουνής στοίχειωνε τις ζωές των κατοίκων του χωριού. Γνώριζε τα πάντα αλλά δεν του ‘παιρνες μιλιά. Τον είπαν έτσι, λέει, γιατί μεγάλωσε με αδερφές και μια μάνα. Όμως εγώ θυμήθηκα και τη Simone την Beauvoir, που έλεγε πως το μουνί είναι ο ευσεβής πόθος των αντρών. Από ‘κει, λέει, ξεκίνησε η πατριαρχία. Η γυναίκα είχε πάντα το πλεονέκτημα να ξέρει «τίνος είναι ρε γυναίκα το παιδί». Ο άντρας όμως; Έτσι ξεκίνησαν οι γάμοι και τα πανηγύρια, οι πόρνες και οι άπιστες, τα αφηγήματα περί άσπιλης κι αμόλυντης πολύφερνης νύφης και τα λεκιασμένα σεντόνια στα μπαλκόνια να στήνουν χορό γύρω από την ύπαρξη της έρμης της γυναίκας. Γιατί ο άντρας ζήλεψε που δεν είχε μουνί, ήτοι μήτρα που να τον καθιστά κι αυτόν ζωοδότη ζωοποιό και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν. Έτσι μου λύθηκε εμένα η απορία του οξύμωρου σχήματος του τίτλου, να ‘ναι καλά η Simone, κι έπειτα με την ησυχία μου μπόρεσα να λυπηθώ με το φύλο μου, για όλα τα δεινά που έχει περάσει και που θα περάσει ακόμα. Να συγχυστώ με το φύλο μου που μπήκε, μπαίνει και θα μπαίνει στο παιχνίδι των αρσενικών υποτιμώντας τον εαυτό του κάποτε πιο πολύ κι από τα αρσενικά, γιατί υπάρχουν φορές που εμείς οι γυναίκες είμαστε πιο σκληρές με τις γυναίκες από τους άντρες, στήνοντας έναν εμφύλιο αλληλοεξόντωσης πραγματικά αμείλικτο. Μπόρεσα να ζοριστώ ταυτιζόμενη σε σημεία με τις παθούσες του Μουνή, κι ας μένω στην πολιτισμένη Αθήνα, και να ντραπώ για τις φορές που άθελά μου έγινα μέρος σε γαϊτανάκια κουτσομπολιών και φημών που στοίχισαν ποιος ξέρει τι και σε ποιους!

Ο Μουνής είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Όχι για το πόσο καλά έπαιζαν οι ηθοποιοί, που έπαιζαν εξαιρετικά, όχι για τον τρομερά επιτυχημένο ρυθμό και την εναλλαγή ρόλων που σε κρατούσαν σε εγρήγορση, ούτε για τα κοστούμια, τα φώτα ή οτιδήποτε άλλο είθισται να λέγεται για να παινέψουμε τις παραστάσεις.

Ο Μουνής είχε τρομερό ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο κατέβαινε στην πλατεία. Σε αυτήν την παράσταση υπήρχαν τέσσερα -πέντε διαφορετικά είδη κοινού που είδαν τέσσερις -πέντε διαφορετικές παραστάσεις. Είναι αυτό που αποκαλώ «παράσταση κρεμμύδι»: Όσο ξεφλουδίζεις τόσο αντικρύζεις και κάτι διαφορετικό.

Κάποιοι έβλεπαν κωμωδία. Γελούσαν με τα απλά σκηνοθετικά ευρήματα της παρενδυσίας, του άντρα που μιλάει με φωνή γυναίκας και γελούσαν με την γκροτέσκα υποκριτική και τη χωριάτικη ντοπιολαλιά. Άλλοι είδαν ελληνική ταινία. Γνώριμη σα φίλος από τα παλιά, με γλυκιά νοσταλγία. Άλλοι είδαν την επαρχία του παλιού καιρού, και χάρηκαν αφελώς που στην πόλη του 2025 «δε γίνονται τέτοια». Άλλοι – δεξιά μου μια κοπέλα φυσούσε και ξεφυσούσε- δεν μπορούσαν να γελάσουν με τίποτα. Ούτε με τις αστείες μούτες, ούτε με τα χωριάτικα -λι και -νι, ούτε με τον άντρα ντυμένο γυναίκα. Τίποτα δε φαινόταν κωμικό, γκροτέσκο και υπερβολικό. Μόνο τραγικό, παροντικό και σκληρά οικείο. Εκεί να σου πω, αναθάρρεψα κι εγώ- γιατί πολλοί δε γελούσαμε- και σκέφτηκα πως αν το παλιό χιούμορ πεθαίνει ίσως μπορέσουμε να σκοτώσουμε και τα παλιά ήθη κι έθιμα που σάπισαν.

Υ.Γ. Δείτε το πριν το(ν) κατεβάσουν! (πλησιάζει και της αποκαθήλωσης)