Η ‘Αποψή μας για την παράσταση “Ο Συλλέκτης”
Ο Συλλέκτης (The Collector, 1963) αποτελεί το πρώτο μυθιστόρημα του John Fowles, το οποίο πραγματεύεται την απαγωγή της Μιράντα Κλέι από τον Φρέντι Κλεγκ που καταλήγει σε ισόβιο εγκλεισμό. Το 1965 ο William Wyler σκηνοθετεί τους Terence Stamp και Samantha Eggar στους ομώνυμους ρόλους στην κινηματογραφική εκδοχή του έργου και το 1971 ξεκινά η θεατρική του παρουσίαση.
Στην ελληνική θεατρική σκηνή έχει κάνει μία αξιόλογη πορεία και έρχεται να προστεθεί και η νέα παραγωγή (Καλοκαίρι 2020) με τους Αργύρη Αγγέλου και Ιωάννα Πηλιχού να υποδύονται το πρωταγωνιστικό δίδυμο.
Ο Φρέντι Κλεγκ είναι ένας καταπιεσμένος, εσωστρεφής και χωρίς αυτοπεποίθηση νέος. Ξαφνικά αποκτά πολλά χρήματα κερδίζοντας σε ένα τυχερό παιχνίδι. Παθιάζεται με το να συλλέγει σπάνια είδη πεταλούδων και ερωτεύεται τη Μιράντα Κλέι, μία νεαρή φοιτήτρια. Καταφέρνει να αποκτήσει το αντικείμενο του πόθου του με αρκετά ανορθόδοξο τρόπο. Στο όνομα της αγάπης υπομένει τα πάντα ελπίζοντας ότι και εκείνη θα τον αγαπήσει και θα επιλέξει να μείνει μαζί του. Το έργο του Fowles δεν βάζει σε μία ζυγαριά τη δύναμη του χρήματος και τη δύναμη της αγάπης• αναγνωρίζει τη δύναμη του χρήματος και θέτει σε εμάς τα ερωτήματα για τα ανθρώπινα όρια, για το τι μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει οικονομική άνεση. Η Μιράντα θα προσπαθήσει με γυναικεία κόλπα να κερδίσει την ελευθερία της, όμως ο πληγωμένος Φρέντι έχει τον τελευταίο λόγο. Την επόμενη φορά θα είναι πιο επιλεκτικός και πιο προσεχτικός.
Η μετάφραση του Αλέξανδρου Κοέν έχει συλλάβει το πνεύμα του συγγραφέα και αποδίδει στην ελληνική γλώσσα ένα κείμενο που ο λόγος ρέει με φυσικότητα. Ο Κοέν υπογράφει και τη σκηνοθεσία αφήνοντας την αποπνικτική ατμόσφαιρα στις σελίδες του κειμένου και επιλέγει να δώσει έμφαση στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Καταφέρνει να εξωτερικευτούν ο φόβος και η αγωνία μέσα από τις ερμηνείες, οι οποίες φαίνεται πως έχουν στηριχτεί αρκετά στην ψυχολογικά ανάλυση των ρόλων.
Αρωγοί του σκηνοθέτη σε αυτή την προσπάθεια είναι ο Γιάννης Αρβανίτης και ο Αλέξανδρος Αλεξάνδρου. Ο Αρβανίτης αφήνει το χρώμα για τη φαντασία του αναγνώστη του μυθιστορήματος ενώ για τον θεατή και επιλέγει ένα απλό, εύχρηστο σκηνικό που οι αποχρώσεις του λευκού, του μαύρου και του γκρι κυριαρχούν. Τα κοστούμια των πρωταγωνιστών δεν παρεκκλίνουν ούτε αυτά από τις συγκεκριμένες χρωματικές επιλογές. Σε κάποια στιγμή θα κάνει την εμφάνισή του το κόκκινο χρώμα με όλους τους συνειρμούς που μπορεί να μας προκαλέσει: πάθος, αίμα, θάνατος. Ο Αλεξάνδρου δεν επιτρέπει ούτε στιγμή να χαθεί το φως. Το αφήνει να διαχέεται άπλετο παντού στο υπόγειο δωμάτιο, επειδή είναι το φως που υπάρχει μέσα στην ψυχή των ηρώων. Μέχρι που του ενός θα σβήσει για πάντα.
Ο Αργύρης Αγγέλου υποδύεται τον Φρέντι Κλεγκ, έχοντας πετύχει να διεισδύσει στον ψυχισμό του ήρωα και έτσι καταφέρνει να τον αποδώσει με ευαισθησία και καθαρότητα. Σε όλη τη διάρκεια του έργου παρακολουθούμε έναν Φρέντι με απολογητική διάθεση, έναν Φρέντι που ψάχνει και ο ίδιος να καταλάβει τη συμπεριφορά του. Θέλει να κερδίσει την αποδοχή, διψά για αγάπη και όταν οι ελπίδες του ματαιώνονται γίνεται τέρας.
Η Ιωάννα Πηλιχού στον ρόλο της Μιράντα Κλέι εντυπωσιάζει με τις συναισθηματικές της μεταπτώσεις και την εκφραστικότητα του προσώπου της. Είναι μία νύμφη που σιγά σιγά θα μεταμορφωθεί σε πεταλούδα η οποία θα πετάξει ελεύθερη στον αγρό, αν δεν αφήσει τη γυναικεία της φύση να την οδηγήσει. Η πονηριά και η σκληρότητά της θα την κάνει να «κάψει» τα φτερά της.
Η συγκεκριμένη εκδοχή του Συλλέκτη υπογραμμίζει τα σύγχρονα θέματα του έργου και ας έχει γραφτεί σχεδόν εξήντα χρόνια πριν. Οι ήρωες διεκδικούν και παλεύουν για ελευθερία, ταξική ισότητα, αναγνώριση και αποδοχή. Δυστυχώς, όμως, τον πρώτο λόγο τον έχει η βία και όχι η αγάπη. Καλή σας θέαση!
Της Κατερίνας Δημητρακοπούλου, 20/07/22
Πολιτιστικός συντάκτης