Η Άποψή μας για την παράσταση “Πνεύμονες” του Duncan MacMillan στο Θέατρο Κάτω απ’τη γέφυρα

Γράφει η Κωνσταντίνα Καλλέργη
24/04/25

«Πνεύμονες, μια σύγχρονη ματιά στη γονεϊκότητα»

Ένα μοντέρνο ζευγάρι, ένα κλασικό δίλημμα, μια σύγχρονη προσέγγιση, και μια απλή ιστορία αγάπης και ζωής, ξεδιπλώνεται στον Πίσω Χώρο του Θεάτρου Κάτω από τη Γέφυρα, με το έργο «Πνεύμονες», του Duncan MacMillan, σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου.

Πώς παίρνει ένα ζευγάρι την απόφαση να αποκτήσει παιδί; Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά του; Τι σημαίνει για την κοινωνία; Για το περιβάλλον; Ποιοι είναι οι προβληματισμοί και οι σκέψεις που απασχολούν έναν σύγχρονο άνθρωπο, μπροστά στο ενδεχόμενο της απόκτησης ενός παιδιού; Και επιτέλους, υπάρχει κάποια σωστή απάντηση στη, φαινομενικά δυσεπίλυτη εξίσωση, που βάζει τον σκεπτικισμό και την κοινωνική ευαισθητοποίηση απέναντι από την τεκνοποίηση;

«Ένας ευσυνείδητος άνθρωπος, πρέπει να το σκεφτεί πολύ καλά πριν αποφασίσει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί.»
«Αν το σκεφτείς πάρα πολύ, τότε δε θα το κάνεις ποτέ.»
«Θα μπορούσα να πετάω κάθε μέρα στη Νέα Υόρκη για επτά χρόνια και να αφήσω μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα από το να κάνω ένα παιδί.»
«Δέκα χιλιάδες τόνοι CO2 – το βάρος του Πύργου του Άιφελ! Θα ήταν σα να γεννούσα τον Πύργο του Άιφελ.»

Σκέψεις, γεγονότα, δεδομένα και αριθμοί, που σχηματίζουν τη νέα πραγματικότητα μέσα στην οποία οι σύγχρονες γενιές καλούνται να ζήσουν, να ανταπεξέλθουν, να επιβιώσουν, αλλά και να επωμιστούν το βάρος της ευθύνης για τη διαιώνιση και τη συνέχιση της ανθρωπότητας, σε έναν πλανήτη που φαίνεται να μετράει αντίστροφα.

Μέσα από αυτό το πρίσμα, βλέπουμε στο έργο του MacMillan, τον τρόπο που η «βόμβα» της ιδέας απόκτησης ενός παιδιού, αλλάζει ριζικά τη ζωή και την καθημερινότητα ενός νέου ζευγαριού, ανατρέποντας ισορροπίες, δημιουργώντας νέες ανάγκες και προτεραιότητες, και αναγκάζοντας ακόμα και τους πιο σκεπτόμενους, να «παραδοθούν» στη ζωή και να αλλάξουν εστίαση. Με φρέσκους διαλόγους και προβληματισμούς που φαίνονται κάτι παραπάνω από οικείοι στο σύγχρονο κοινό, ο MacMillan παρουσιάζει την ιδιωτική ζωή ενός νέου ζευγαριού, όπως είναι: άλλοτε με ευαισθησία, άλλοτε με πανικό, άλλοτε με συγκίνηση, άλλοτε με χιούμορ, δημιουργώντας δύο ήρωες, που μπορεί να μην εντάσσονται στο αρχέτυπο του δραματικού «ήρωα», αλλά αποτελούν σίγουρα μια πολύ καλή προσέγγιση και σκιαγράφηση των μοντέρνων «ηρώων» της διπλανής πόρτας.

Με όλη του τη φρεσκάδα και την τρυφερότητα, το έργο δεν παραλείπει να μας δώσει και μια πραγματικά γερή δόση πραγματικότητας, εντάσσοντας στην αφήγηση την τραγικότητα, το απρόβλεπτο, αλλά και το οριστικό, που συχνά αποτελεί μέρος της ζωής. Γιατί, πέρα από το κοινωνικό τους στίγμα, οι «Πνεύμονες» είναι ένα έργο για αληθινούς ανθρώπους, και σύμφωνα με την οπτική του συγγραφέα, «ένα έργο άμεσο, ξεκάθαρο, γρήγορο, διασκεδαστικό και, κυρίως, υφολογικά λιτό. […] Αισθάνθηκα επίσης ότι η παιγνιώδης μορφή του έργου θα βοηθούσε να γίνουν πιο εύπεπτα κάποια από τα πιο ανησυχητικά ζητήματα. Ήθελα το κοινό να αισθάνεται σαν να κρυφακούει μια πολύ προσωπική συζήτηση μεταξύ δύο σκεπτόμενων ανθρώπων που αγωνίζονται να κάνουν το σωστό.».

Πράγματι, η σκηνική λιτότητα την οποία δε φοβήθηκε να υιοθετήσει η Ειρήνη Λαμπρινοπούλου, αλλά και η «ζεστασιά» του Πίσω Χώρου, στο Θέατρο κάτω απ’ τη Γέφυρα, σε συνδυασμό με όσα εκτυλίσσονται στο έργο, δημιουργούν στον θεατή την εντύπωση πως παρακολουθεί, μέσα από μια κλειδαρότρυπα, τις προσωπικές συζητήσεις και στιγμές ενός ζευγαριού, ωμές, όπως ποτέ κανείς δε θα τις μοιραζόταν. Για αυτό το λόγο, οποιοδήποτε άλλο στοιχείο εντυπωσιασμού ή σκηνικής αποτύπωσης, δε θα είχε σημασία, καθώς τα «καρέ» των στιγμών εναλλάσσονται με ταχύτητα και ρυθμό, που αφ’ ενός συμπυκνώνει μια ζωή στον δραματικό χρόνο, κι αφ’ ετέρου μας επιτρέπει να γεμίσουμε τα όποια λογικά κενά.

Ένα έργο υψηλών απαιτήσεων, που βασίζεται στον εσωτερικό ρυθμό του και στην επικοινωνία των ηθοποιών. Ίσως γιατί και οι ήρωές του αυτή την επικοινωνία φαίνεται να προσπαθούν να πετύχουν. Δύο ήρωες που αγωνίζονται και εξετάζουν κάθε συνθήκη που τους επιβάλλει το εξωτερικό περιβάλλον, αλλά ταυτόχρονα μοιάζουν και τόσο εγκλωβισμένοι στο δικό τους, στενότερο πλαίσιο ζωής. Κάτι που οι Ελένη Δαφνή και Βασίλης Ζώης απέδωσαν πιστά, κρατώντας σε όλη τη διάρκεια της παράστασης μια ουσιαστική επικοινωνία, και περνώντας από συνθήκη σε συνθήκη τόσο αβίαστα, όπως συμβαίνει η ζωή. Ταυτόχρονα, οι δύο ηθοποιοί καταφέρνουν να αναδείξουν την απόσταση που μπορεί να υπάρχει ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα, και τις διαφορετικές οπτικές από τις οποίες προσεγγίζουν το ίδιο ζήτημα, αυτή της απόκτησης ενός παιδιού.

Η γοητεία του έργου, είναι πως παρουσιάζει με όλη τη φυσικότητά του, πως η κοινή ζωή δύο ανθρώπων, πολλές φορές δεν αποτελεί ένα ταξίδι με γραμμική πορεία, αλλά περνώντας μέσα από αντιξοότητες, αλλάζει, διακόπτεται, εξελίσσεται, μέχρι το τέλος.

Ο υπέροχος συνδυασμός της απόλυτα αφαιρετικής σκηνοθεσίας, και της υποκριτικής αλήθειας, δίνουν τον απαραίτητο χώρο στο κείμενο του MacMillan, να ανασάνει, να απλωθεί στο χώρο, και να φτάσει στην πλατεία ωμό και αληθινό, όπως η ίδια η ζωή!

Περισσότερα για την παράσταση ΕΔΩ