Ναταλία Γεωργοσοπούλου: “Η παράσταση μας φέρει μια ειλικρίνεια, μια καλλιτεχνική αθωότητα και μια χαρά να επικοινωνηθεί με τους θεατές”

Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Καλλέργη
06/03/25

Η Καλλιτεχνική ομάδα Άλας μετά την εξαιρετικά επιτυχημένη, διετή, παρουσίαση του έργου της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας», επανέρχεται με την παράσταση «Σώμα Μήδεια», βασισμένη στo έργο «DCX 212 Μήδεια: Εργοτάξιο» του Ζ. Δ. Αϊναλή, που γράφτηκε για τη συγκεκριμένη παράσταση.

Η παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο Arroyo κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Την καλλιτεχνική επιμέλεια και τη διασκευή υπογράφει ο Σάββας Στρούμπος.

Ερμηνεύουν η Ναταλία Γεωργοσοπούλου και ο Αντώνης Ιορδάνου ενώ επί σκηνής θα βρίσκεται και ο συνθέτης της παράστασης και μουσικός Γιάννης Ισμυρνιόγλου.

– «Σώμα Μήδεια»: τι δηλώνει η επιλογή αυτού του τίτλου για την παράστασή σας, και πώς επικοινωνεί με την έννοια του σώματος στη σύγχρονη κοινωνία;
To “Σώμα Μήδεια” είναι το κοινό σώμα της Μήδειας και του Ιάσονα, ο τόπος που ρήμαξαν για να υπάρχουν μαζί. Είναι οι νεκροί τους, τα πάθη τους, οι προδοσίες τους, είναι η απόλυτη πληγή. Για να μπορέσουν να συναντηθούν και να πάρουν έστω για λίγο σάρκα οι σκιές τους πρέπει να πληρώσουν το αντίτιμο να ανοίξουν τις πληγές του σώματος αυτού και να επαναβιώσουν την από κοινού τους ζωή, τώρα στο παρόν σε ένα τόπο μεταξύ ζωντανών και νεκρών, των δικών τους νεκρών με μοναδικούς επιζήσαντες αυτούς τους δυο.

Το σώμα αναπάντεχα φέρει λίγη ανεπιθύμητη η επιθυμητή αιωνιότητα. Είναι η σύνδεση με το παρελθόν, τους νεκρούς, τους ανθρώπους μας που ζουν μέσα μας και επηρεάζουν συνειδητά ή ασυνείδητα το τρόπο που υπάρχουμε. Την ίδια στιγμή το σώμα είναι βέβαια συνδεδεμένο με τη ζωή, με το παρόν, το εδώ και τώρα. Είναι συνδεδεμένο με την ομορφιά, όχι την εξωτερική αλλά την εσωτερική αυτή που αναβλύζει ενάργεια και χαρά και που κινεί τον άνθρωπο να δημιουργεί και να ονειρεύεται.
Αυτή η συνάντηση των δύο κόσμων βρίσκεται σε διαρκή πάλη, σε διαρκείς ζυμώσεις. Σαν μέσα στο σώμα να συναντιούνται αυτοί οι δυο κόσμοι. Πότε υπερτερεί ο ένας από τους δυο και πότε βρίσκονται σε αρμονία και σε δημιουργία.

Το σώμα φέρει μια απόφαση τι ζωή θέλω να ζω, τι ζωή ονειρεύομαι, τι ζωή διεκδικώ. Αν δούμε τους Παλαιστίνιους ρημάζονται καθημερινά εδώ και τουλάχιστον 60 χρόνια από θανάτους δικών τους ανθρώπων, από το κυνήγι του λαού τους. Αυτό το κυνήγι του θανάτου έχει εγγραφεί στο σώμα τους, ζουν με αυτό. Κι όμως με μια γελαστή αναίδεια χλευάζουν τον θάνατο και ρίχνονται με τα μούτρα στη ζωή επιτρέποντας στο σώμα τους να αναβλύσει αυτή η ζωική χαρά, στην οποία κάνει λόγο ο Ζαν Ζενέ στο “τέσσερις ώρες στη Σατίλα”. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο μπορεί να καταλάβει κανείς πως στη συνοριογραμμή του περάσματος στον Άδη το σώμα διεκδικεί, και επαναστατεί και τελικά επιλέγει το βήμα που θέλει να κάνει χωρίς ηδυπάθεια παρά από πραγματική ανάγκη να περάσει στην αιωνιότητα.

– Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του δράματος στη Μήδεια του Ζ. Δ. Αϊναλή και πώς μεταφέρονται στην παράσταση «Σώμα Μήδεια»;
Στο έργο DCX 212 Μήδεια εργοτάξιο του Ζ. Δ. Αϊναλή, που γράφτηκε για την παράστασή μας, βλέπουμε τη Μήδεια και τον Ιάσονα σε δυο μονολόγους. Η Μήδεια βρίσκεται λίγο μετά την παιδοκτονία να αναζητά την ταυτότητά της, τις πράξεις της. Όταν συνέρχεται από το παραλήρημα, αναζητά τον Ιάσονα, τον πιο τραυματικό της άλλον. Τον Ιάσονα στον μονόλογο του έργου, τον συναντάμε στο μέλλον, λίγο πριν τον καταπλακώσει το κατάρτι της Αργούς. Μετά από έναν στοχασμό της ζωής του, κι αυτός αναζητά την πιο τραυματική άλλη, τη Μήδεια.
Στη διασκευή του Σάββα Στρούμπου πάνω στο έργο του Ζήση, βλέπουμε αυτή τη συνάντηση της Μήδειας και του Ιάσονα. Σαν να μη χωρίστηκαν ποτέ, σαν να έμειναν αδιάσπαστα μαζί με μοναδικό όρο η συνάντησή τους να επιτυγχάνεται κάθε φορά μέσα από τη θύμηση του παρελθόντος τους. Για να βρεθούν πρέπει να στήσουν ένα περίεργο θέατρο στον Άδη και να παίξουν ξανά και ξανά την κοινή τους ζωή.

– Στο συλλογικό νου, επικρατέστερη είναι η εικόνα της Μήδειας του Ευριπίδη, με όλο το αξιακό φορτίο της. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές θα λέγατε ότι υπάρχουν με τη Μήδεια που θα δούμε στη δική σας παράσταση;
Η Μήδεια στη δική μας εκδοχή φέρει όλα τα στοιχεία της τραγωδίας του Ευριπίδη. Την οδύνη και τον σπαραγμό των σπλάχνων, το ξερίζωμα από την πόλη, τη φύση, τους θεούς. Φέρει όμως και την καθήλωση, την αναμονή και τον κατακερματισμό των αθρωπίνων σχέσεων.

Στη δική μας εκδοχή η Μήδεια και ο Ιάσονας είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Η ύπαρξη του ενός χωρίς τον άλλον είναι αδύνατη. Τους βλέπουμε μαζί να επαναβιώνουν την κοινή τους ζωή.

Με τα τραύματά τους ανοιχτά εισδύουμε βαθύτερα στα πρόσωπα, στις τραγικές αντιφάσεις τους, στα αδιέξοδά τους. Δίνεται η αίσθηση πως όσο περνά ο χρόνος ο ένας παγιδεύει και βυθίζει τον άλλον μέσα του, στο χάος του. Ένα περίεργος ψυχικός εγκιβωτισμός.

– Ποιες νέες πτυχές του Ιάσονα μπορεί να δούμε στην παράσταση «Σώμα Μήδεια», με τις οποίες να μην τον έχουμε συνδέσει ως τώρα, και πώς καθορίζουν αυτές τη σχέση των δύο ηρώων;
Βλέπουμε την αυτοβεβήλωση του Ιάσονα, έναν σαρκασμό που όσο εκφράζεται, χτυπάει μέσα του μέχρι που τον ραγίζει. Σε αυτό το ράγισμα, ταυτίζεται με τον μύθο της κοινής τους τραγωδίας, με το τοπίο που ρημάξανε, με τη Μήδεια. Όσο ο αυτοσαρκασμός του φουντώνει και γίνεται ανεξέλεγκτος, αποσταθεροποιείται και ο ίδιος χάνοντας όλα τα συμπαγή χαρακτηριστικά του Ιάσονα. Έχει ανάγκη πια να περάσει στην παραφορά. Για να μπορέσει να συμβεί αυτό πρέπει να συντελεστεί η μεταμόρφωσή του στη Μήδεια. Περνώντας στον χώρο της ταύτισης και της μεταμόρφωσης εμφανίζεται η απώλεια και η καταστροφή.

– Η ιστορία της Μήδειας βασίζεται σε κομβικές αντιθέσεις και δίπολα: άντρας-γυναίκα, δύση-ανατολή, οικείο-έτερο. Με ποιον τρόπο μεταφράζονται αυτά στην παράσταση «Σώμα Μήδεια»;
Λέει ο Χάινερ Μύλλερ στο “Μήδειας Υλικό”: Θέλω να σπάσω στα δυο την ανθρωπότητα και να κατοικήσω στο άδειο κέντρο εγώ. Μήτε γυναίκα μήτε άντρας.”

Αυτό που λέτε για τα δίπολα ισχύει βέβαια, όμως μέσα από τα δίπολα εμφανίζεται το κενό, ο μετεωρισμός. Δεν υπερτερεί το ένα έναντι του άλλου. Είναι σαν μαγνήτες που έλκονται και απωθούνται και όταν ξαφνικά χάνεται το μαγνητικό πεδίο του ενός πόλου συναντιούνται και γίνονται κομμάτια. Σε αυτό το σημείο είμαστε στην παράσταση στα κομμάτια των πόλων. Πάνω στα συντρίμμια που ο άνθρωπος αιωρείται.

– Στην ταυτότητα της παράστασης αναφέρεται πως “Η Μήδεια και ο Ιάσονας έμειναν αδιαμφισβήτητα, αδιάσπαστα μαζί. Το κοινό τους Σώμα είναι ο Άδης…”. Θα λέγατε, λοιπόν, πως ο θάνατος είναι που ενώνει αυτούς τους δύο ήρωες;
Μιας και αναφερθήκατε στα δίπολα προηγουμένως, ο θάνατος και η ζωή είναι που τους ενώνει. Τους ενώνουν οι νεκροί τους, τους ενώνει το κοινό πάθος τους στη ζωή. Οι ίδιοι είναι παγιδευμένοι ο ένας στον καθρέφτη του άλλου. Ο μοναδικός μάρτυρας της ζωής του ενός είναι ο άλλος, ο μοναδικός μάρτυρας του θανάτου είναι πάλι ο άλλος.

– Η ενασχόληση με θεατρικούς «μύθους» όπως ο χαρακτήρας της Μήδειας, συχνά μπορεί να δημιουργεί στο κοινό προσδοκίες που δεν ανταποκρίνονται απόλυτα στο στόχο που έχει θέσει μια παράσταση. Πώς σας απασχόλησε αυτό κατά την προετοιμασία της δικής σας δουλειάς;
Μας απασχόλησε το έργο να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τις δικές μας, αυτό μας απασχολεί και τώρα λίγο πριν η παράσταση παρουσιαστεί. Ο Ζ.Αϊναλής, ο Σ.Στρούμπος, η Κ.Σωτήριου, ο Α.Ιορδάνου , ο Γ.Ισμυρνιόγλου κι εγώ εργαστήκαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα αφουγκραζόμενοι ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί το υλικό. Το γεννήσαμε το υλικό. Αυτό από μόνο του φέρει μια ειλικρίνεια, μια καλλιτεχνική αθωότητα θα μπορούσα να πω και μια χαρά να επικοινωνηθεί με τους θεατές.

– Η Μήδεια έχει συνδεθεί ως δραματικός χαρακτήρας με συγκεκριμένα σημαινόμενα διαχρονικά. Ποιο είναι το βασικό στοιχείο που κρατάτε εσείς για εκείνη μέσα από την ενασχόλησή σας με την παράσταση;
Την ένταση της επιθυμίας της, μια επιθυμίας καμένης, προδομένης. Δεν πρόκειται για ένα πρόσωπο καθαρό, το μέγεθος της δεν είναι καθαρό, σχοινοβατεί στο τραγικά γελοίο.