Συνεντεύξεις

Συνέντευξη – Δαυίδ Μαλτέζε

«Όλα είναι μία απόφαση, όταν ο άνθρωπος παίρνει τη ζωή του στα χέρια του, χωρίς να περιμένει από κανέναν τίποτα, η όποια βοήθεια θα είναι ευπρόσδεκτη, αλλά εγώ δεν βασίστηκα ποτέ σε κανέναν και σε τίποτα».

Ο Δαυίδ Μαλτέζε βρίσκεται ήδη δεκαπέντε και πλέον χρόνια στην Ελλάδα. Ήρθε από την Τυφλίδα της Γεωργίας σαν τουρίστας στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην Αθήνα για ένα καλύτερο αύριο. Έχει καταφέρει πάρα πολλά με πολύ κόπο, προσήλωση στον στόχο, αλλά χωρίς εκπτώσεις και συνεχίζει να κάνει πρωταθλητισμό στον στίβο του θεάτρου.

Από το 2006, την πρώτη του εμφάνιση στο Διαμάντια και Μπλουζ σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου έως και σήμερα στη συμπαραγωγή του Θεάτρου Πορεία με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης Προμηθέας Δεσμώτης παραμένει προσηλωμένος στην τέχνη του θεάτρου και την υπηρετεί με μεράκι και αγάπη.

Παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στην Ανωτέρα Σχολή Δραματικής Τέχνης Νέο Ελληνικό Θέατρο του Γιώργου Αρμένη και του Ωδείου Αθηνών, ενώ παράλληλα έκανε μαθήματα σαξοφώνου και κιθάρας. Έχει συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως οι Rimas Touminas (Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλή), Wang Xiaoying (Ο ορφανός του Τζάο, Ζι Ζουν Ζιανγκ), Anatoli Vasiliev (Μήδεια, Ευρυπίδη), Καραγιαννοπούλου, Θεοδωρόπουλος, Μαρμαρινός, Στρούμπος, Λιβαθηνός, Ευαγγελάτου, Μπινιάρης.

Με τον τελευταίο, Άρη Μπινιάρη, μετά την παραγωγή των Περσών του Αισχύλου από τον ΘΟΚ, συνεργάζεται ξανά στον Προμηθέα Δεσμώτη. Κάπου ανάμεσα σε πρόβες και περιοδείες, καταφέραμε να συναντηθούμε στο Literature House, το φιλόξενο βιβλιοπωλείο-καφέ της Κυψέλης και να μιλήσουμε για την παράσταση, τον ρόλο του, την θεατρική του πορεία. Καλή σας ανάγνωση!
Προμηθέας Δεσμώτης

Φοβερός μύθος, δυνατή ιστορία. Θα πω κάτι το οποίο έχει ειπωθεί δεκάδες φορές, πόσο σύγχρονο και επίκαιρο είναι το συγκεκριμένο έργο. Τι σημαίνει η σχέση της εξουσίας με τον εξουσιαζόμενο, όλο αυτό που απασχολεί τον άνθρωπο από τότε που εμφανίστηκε ως οντότητα στη γη. Τι συμβαίνει όταν κάποιος δεν συμφωνεί με την εξουσία και τι παθαίνει εν τέλει. Υπάρχουν και άλλα θέματα στην τραγωδία του Αισχύλου που μας απασχολούν και θα μας απασχολούν για πάντα. Οι τραγωδίες θα παρουσιάζονται επειδή έχουν κάτι να μας πουν. Το συγκλονιστικό είναι ότι ανακαλύπτεις κάτι καινούριο σε κάθε νέα ανάγνωση των αρχαίων τραγωδιών. Μπορεί να ανακαλύψεις κάτι που έχει ήδη ειπωθεί και να έχει διαφορετική μορφή στην εποχή μας και άλλη μορφή, έναν άλλον αντίκτυπο μετά από δέκα χρόνια. Τα θέματα που απασχολούν τους τραγικούς ποιητές έχουν μέσα τους ζωή, που τα κάνει διαχρονικά. Είναι πολύ κρίμα που υπάρχουν τόσο λίγα σωζόμενα έργα ελάχιστων τραγωδών.

Ήφαιστος

Ένας θεός που έχει περάσει δύσκολα, έχει απορριφθεί από την ίδια τη μητέρα του και νομίζω ότι είναι ο καταλληλότερος θεός να καταλάβει τον Προμηθέα. Να τον καταλάβει και να τον συμπονέσει και αυτό κάνει. Όμως, είναι αναγκασμένος να εκτελέσει την εντολή του πατέρα Δία. Είναι πολύ συγκινητική αυτή η συμπόνια και η κατανόηση σε τι θέση βρίσκεται ο Προμηθέας. Η εσωτερική σύγκρουση του Ήφαιστου, που ενώ γνωρίζει το δίκαιο, ενώ έχει αδικηθεί υπακούει στον ανώτερο. Εδώ φτάνουμε στον πυρήνα του χαρακτήρα, επειδή μιλάμε για μία αφηρημένη έννοια: θεός. Πως υποδύεσαι έναν θεό; Έχει δει κάποιος έναν θεό; Έναν νταβατζή μπορείς να τον υποδυθείς• θα ψάξεις, θα δεις ντοκιμαντέρ, θα τον αντιγράψεις, υπάρχουν τρόποι και τρόποι να «παίξει» κανείς θέατρο. Πως υποδύεσαι έναν θεό; Μία έννοια, ένα συναίσθημα, που είναι αφηρημένη έννοια πως το κάνεις; Αν προσωποποιήσουμε τον θυμό, πως «παίζεις» τον θυμό χωρίς να κάνεις κάτι κλισέ; Επειδή δεν υπάρχει σωστή πηγή, κάποια αφετηρία για αυτήν την αφηρημένη έννοια (τον θεό) προσπάθησα μέσα από αυτήν να βρω τον άνθρωπο. Δηλαδή, πως ένας άνθρωπος μπορεί να συμπονέσει, να κατανοήσει τη θέση κάποιου που τιμωρείται από την εξουσία. Προσπάθησα να ανακαλύψω εντός μου αυτά τα συναισθήματα και μετά είναι θέμα αισθητικής η έκφραση αυτών των πραγμάτων. Δηλαδή έρχεται ο σκηνοθέτης και σου λέει το πως, αλλά η εσωτερική ζωή, όμως, είναι πολύ προσωπική δουλειά. Υπάρχει η καθοδήγηση από τον σκηνοθέτη ακόμα και για την εσωτερική ζωή του χαρακτήρα σου, που διευκολύνει ακόμη περισσότερο. Εγώ, στην προκειμένη περίπτωση, συνδυάζω τα λεγόμενα του σκηνοθέτη, τη δική μου αίσθηση και προσέγγιση και μετά πως εκφράζεται αυτό, δηλαδή η σκηνική παρουσία του χαρακτήρα και του ρόλου, που σχετίζεται προφανώς με τη σκηνοθεσία και τη συνολική εικόνα του έργου, την άποψη του χορογράφου, τη γενική αισθητική της παράστασης. Οι άνθρωποι για να κατανοήσουν αυτή την αφηρημένη έννοια, έδωσαν μορφή και σε πολλές περιπτώσεις ανθρώπινες και επιθυμίες στους θεούς τους. Διαφορετικά, δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν το θείο. Ακόμη και εμείς, οι σύγχρονοι χριστιανοί, δώσαμε μία ανθρώπινη εικόνα στον Θεό, την εικόνα ενός γέρου σοφού σε γενειάδα. Αλλιώς, με τι μοιάζει; Πώς είναι; Δεν μπορείς να καταλάβεις. Οπότε αυτή είναι μία ανάγκη ανθρώπινη, και εκεί βασίστηκα και εγώ για να μπορέσω να ανταποκριθώ, να μιλήσω ως Ήφαιστος, ο δικός μου Ήφαιστος, δηλαδή, πως να στέκεται στη σκηνή, πως να περπατά, πως να μιλά. Οπότε δίνοντας ανθρώπινη υπόσταση, αποκωδικοποίησα και βρήκα σημεία που με βοηθούν να στέκομαι στη σκηνή και να μπορώ να μιλήσω, να πω αυτά που έχω να πω ως Ήφαιστος.

Προσεγγίζοντας έναν ρόλο

Εμείς οι ηθοποιοί καλούμαστε να υποδυθούμε ρόλους, δεν μπορείς όμως να ξεφύγεις από τον εαυτό σου. Καλείσαι να υποδυθείς Άμλετ. Θέλοντας και μη είναι ο δικός σου Άμλετ. Είναι ο δικός σου Προμηθέας. Είναι ο Άμλετ που ζει μέσα σου, ο Προμηθέας που ζει μέσα μου. Είμαι εγώ, δεν μπορεί να μην είμαι εγώ. Κατά τη γνώμη μου ένας τρόπος να προσεγγίζει κανείς έναν χαρακτήρα, είναι να βρει το στοιχείο εκείνο του χαρακτήρα που έχουμε μέσα μας. Άλλωστε ο Πιραντέλλο λέει ότι είμαστε όλοι όλα. Πιστεύω ότι όλοι είμαστε εν δυνάμει όλα. Επιλέγουμε με βάση τις αρχές μας, το περιβάλλον που μεγαλώνουμε, πως θα ζούμε. Είναι θέμα επιλογών. Μέσα μας έχουμε όλα τα στοιχεία, καλά και κακά και να τα αναπτύξουμε. Θυμάμαι, είχα σκηνοθετήσει μία παράσταση με θέμα trafficking. Πρωταγωνιστούσα εγώ με μία κοπέλα, ήμουν ο θύτης και η κοπέλα το θύμα. Ανακάλυψα τόσα πονηρά πράγματα για να επιβάλλω ψυχολογικά πράγματα στην κοπέλα που έπρεπε να κάνει για την παράσταση, πως ο νταβατζής επιβάλλει πράγματα και η κοπέλα εκτελεί, που τρόμαξα με τις εσωτερικές μου ικανότητες. Είμαι εγώ μέσα μου έτσι; Καταλαβαίνεις, λοιπόν ότι όλοι έχουμε όλα μέσα μας και είναι θέμα επιλογών το πως δρούμε και αντιδρούμε. Άρα η προσέγγιση χαρακτήρων και λοιπά είναι πολύ εσωτερική, προσωπική δουλειά. Να βρεις αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα και μετά είναι θέμα έκφρασης. Προσωπικά, μου χρειάζεται να έχω υλικό που κρατάω μέσα μου για μένα, είτε παίζω αποστασιοποιημένα, είτε σε τραγωδία, είτε σε σύγχρονο θέατρο, που λειτουργεί σαν μια δεύτερη ζωή από τη σκηνική ζωή του χαρακτήρα. Με αυτόν τον τρόπο νοιώθω γεμάτος, ότι δεν κοροϊδεύω, δεν λέω ψέματα στη σκηνή, εννοώ στους θεατές. Ένας ηθοποιός που στηρίζεται στην ωραία του φωνή, στην ομορφιά του, στο ωραίο του σώμα, αλλά δεν καταλαβαίνεις τι λέει, σημαίνει πως και ο ίδιος δεν έχει κατανοήσει τον ρόλο του, κοροϊδεύει, νομίζει ότι θα κερδίσει με την εικόνα τον θεατή, αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Αν συμβεί, θα είναι κάτι πρόσκαιρο.

Ήρθες στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη συγκεκριμένα, ως τουρίστας. Αλλά έμεινες. Βίωσες μία εύπορη Ελλάδα, τον θρίαμβο του 2004, την παγκοσμιοποίηση, τα μνημόνια. Η Ελλάδα του τότε με την Ελλάδα του σήμερα, σε πληγώνει;

Τεράστια ερώτηση, θα μπορούσαμε να συζητάμε για ώρες. Γενικά στη ζωή μου, προσπαθώ να αντιμετωπίζω τα πράγματα αποτελεσματικά. Δεν μπαίνω στη διαδικασία να δω τη χώρα τότε, τη χώρα τώρα, επειδή δεν ξέρω σε τι θα με βοηθήσει αυτή η σύγκριση. Αντιμετωπίζω το τώρα, τι συμβαίνει τώρα, πως να πορευτώ, πως να κινηθώ, τι με ενδιαφέρει. Την εποχή της κρίσης έδωσα πανελλήνιες και μπήκα στο πανεπιστήμιο, το 2013, στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ (εξεταστική και πρόβες αυτήν την περίοδο). Δεν θέλω να λέω μεγάλα λόγια, αλλά από τη στιγμή που μετανάστευσα, έφυγα από την πατρίδα μου, το σπίτι μου, ξεριζώθηκα, είναι μονόδρομος να έχω στόχο επιβίωσης και εξέλιξης συνεχόμενη. Άρα αναζητώ συνεχώς τι καινούριο μπορώ να βάλω στη ζωή μου για να τη βελτιώσω, να την καλυτερεύσω, να έχει περισσότερο ενδιαφέρον η ζωή μου.

Εργαστήρι στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, το 2019, Η Βιο-μηχανική και η συναισθηματική χειρονομία και κίνηση στο αρχαίο δράμα – το παράδειγμα της Μήδειας.

Ήμουν βοηθητικός καθηγητής και ταυτόχρονα μεταφραστής καθώς είχε έρθει μία καθηγήτρια, η Μαρία Σμάεβιτς, από το Κρατικό Ινστιτούτο Θεατρικών Τεχνών Γκίτης της Μόσχας, που ειδικευόταν στη «Βιο-μηχανική» του Meyerhold. Κάναμε μαζί μάθημα κινησιολογίας και μαθήματα υποκριτικής σε νέα παιδιά που ήταν μαθητές σε δραματικές σχολές. Φοβερή εμπειρία, την οποία βίωσα και στο Εθνικό Θέατρο που έκανα το ίδιο μάθημα, όπως και στο Ωδείο Αθηνών. Η γνώση πρέπει να μοιράζεται. Ο τρόπος που μεγαλώνουν τα παιδιά με τα συνεχή μη και μη τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο, δεν τους επιτρέπει να παίρνουν πρωτοβουλίες, δεν είναι ελεύθερα να εκφράσουν τη γνώμη τους. Τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς το αίσθημα της ανεξαρτησίας, χωρίς αυτοπεποίθηση. Δεν είναι εύκολο σε έναν νέο είκοσι χρονών που έχει ήδη διαμορφώσει τον χαρακτήρα του, να τον κάνει να ανοιχτεί, να σκεφτεί, να προχωρήσει παραπέρα.

Κάποια συμβουλή για τους νέους ηθοποιούς;

Από τη Θεσσαλονίκη έρχομαι Αθήνα, ξεκινάω σπουδές στο θέατρο με το οποίο είχα επαφή, μόνο ως θεατής, δεν είχα διαβάσει ούτε ένα θεατρικό έργο. Ενστικτωδώς ένοιωθα ότι πάω να γνωρίσω έναν μαγικό κόσμο, όπως και έτσι αποδείχθηκε ότι είναι ένας μαγικός κόσμος αλλά δεν ήμουν σίγουρος τι θα βρω, τι θα αντιμετωπίσω. Πολλοί απογοητεύτηκαν και τα παράτησαν. Εγώ επέμενα επειδή ήθελα να είμαι όχι απλός θεατής αυτής της μαγείας, αλλά δημιουργός της και συμμέτοχος. Όλα είναι μία απόφαση, όταν ο άνθρωπος παίρνει τη ζωή του στα χέρια του, χωρίς να περιμένει από κανέναν τίποτα, η όποια βοήθεια θα είναι ευπρόσδεκτη, αλλά εγώ δεν βασίστηκα ποτέ σε κανέναν και σε τίποτα. Είμαι μόνος μου, δεν έχω τίποτα, ξεκινάω άλλη μία φορά τη ζωή από το μηδέν. Το θέατρο είναι σώμα και φωνή. Ο ηθοποιός πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του για να μπορεί να αποδίδει στις προσκλήσεις και τις προκλήσεις του θεάτρου, λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν θα είναι για πάντα είκοσι χρονών. Οφείλουμε να προστατεύουμε και να εξελίσσουμε τα βασικά εργαλεία μας, διαφορετικά, ας κάνουμε ραδιοφωνικό θέατρο.

Της Κατερίνας Δημητρακοπούλου, 20/08/21
Πολιτιστικός συντάκτης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.