Συνέντευξη – Ηλίας Κουρτπαρασίδης

Ο Ηλίας Κουρτπαρασίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη  και είναι ανάπηρος μουσικός. Μεγάλωσε σε οικογένεια μουσικών οπότε ξεκίνησε το μαγικό ταξίδι του στη μουσική από μικρή ηλικία. Στα επτά του χρόνια ξεκίνησε να παίζει πιάνο και να γράφει τις πρώτα του μουσικά κομμάτια ενώ έξι χρόνια αργότερα κέρδισε το πρώτο του βραβείο σύνθεσης στους Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες. Το 2003 αποφοίτησε από το Πειραματικό Μουσικό Λύκειο Παλλήνης.

Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και επίσης κατέχει δίπλωμα Ηχοληψίας από την SAE. Τα τελευταία δέκα χρόνια εργάζεται ως εκπαιδευτικός μουσικής και συνθέτης για κινηματογραφικές, τηλεοπτικές και θεατρικές παραγωγές.

Από το 2015 ασχολείται με τον συμπεριληπτικό χορό ενώ έχει συμμετάσχει σε αρκετές παραστάσεις είναι μέλος ως χορευτής της συμπεριληπτικής ομάδας χορού ΕΞΙΣ ενώ από το 2019 αποτελεί συνιδρυτής και καθηγητής μουσικής του πρώτου συμπεριληπτικού {αναπήρων και μη αναπήρων} εργαστηρίου συστηματικής εκπαίδευσης για το Θέατρο και το Χορό ΙΣΟΝ.

– Η Ομάδα ΘΕΑΜΑ επέλεξε φέτος το καλοκαίρι να παρουσιάσει σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα τις “Τρωάδες” του Ζαν Πωλ Σαρτρ ένα έργο γραμμένο το 1964. Πόσο επίκαιρο είναι το συγκεκριμένο έργο το 2022;
Η επαγγελματική συμπεριληπτική ομάδα ΘΕΑΜΑ αφουγκράζοντας τον ήχο του καιρού μας επιλέγει τη διασκευή που έχει κάνει ο υπαρξιστής Σαρτρ πάνω στο έργο του Ευριπίδη «Τρωάδες». Ο Σαρτρ στο κύκνειο άσμα του – και μετά τα γεγονότα του πολέμου της Αλγερίας – θέλησε να πει τα πράγματα με το όνομά τους, να μιλήσει μέσα από την πένα του για την αλήθεια των δικαιωματικών αξιών που οφείλουν να περιφρουρούν κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Οι «Τρωάδες» του δεν έχουν διαφοροποιηθεί δομικά από αυτές του αρχαίου τραγικού ποιητή αλλά έχουν εμποτιστεί με τον δικαιωματικό λόγο που προασπίζει την αξιοπρέπεια της ανθρώπινης φύσης τους. Αναμφισβήτητα είναι πρόσωπα του σήμερα που συνδιαλέγονται τόσο με την κοινωνική – πολιτική όσο και με τη σωματική τους επιβίωση.

– Διαβάζω στο δελτίο Τύπου ότι επιλέξατε να φωτίσετε ιδιαίτερα τη θέση της γυναίκας ως λάφυρο στην κοινωνία αλλά και την απαξίωση του ανθρώπινου είδους μέσα από τον βασανισμό αυτών που κουβαλάνε το κοινωνικό στίγμα. Τι σκέψεις σας γεννιούνται από αυτό;
Σε πρώτο φόντο οι συνέπειες του πολέμου και «εύκολη λεία» συνεχίζουν να παραμένουν ακόμα όλες οι ομάδες ή και τα μεμονωμένα πρόσωπα που κουβαλούν το κοινωνικό στίγμα. Η αναπαραγωγή του στιγματιστικού λόγου ενισχύει τη συνέχεια του βασανισμού των ανθρώπων και πόσο μάλλον όταν οι συνθήκες το ευνοούν (πόλεμος, πολιτική αναταραχή, οικονομική κρίση).

– Πιστεύετε ότι η στερεοτυπική αντίληψη για τη θέση της γυναίκας έχει αλλάξει με το πέρασμα των χρόνων;
Η ερώτηση μοιάζει δυστυχώς πλέον ρητορική. Στην Ελλάδα του 2022 όσο και οπτιμιστικά να θέλω να τοποθετηθώ αυτό δεν μου επιτρέπεται. Τα στερεότυπα βρίσκουν πολλούς υπέρμαχους με απόρροια η θέση της γυναίκας από την αρχαιότητα έως σήμερα μοιάζει να έχει μετακινηθεί στο ελάχιστο.

– Ο Σαρτρ στις “Τρωάδες” στηλιτεύει την άσκηση της εξουσίας και ότι δεινό απορρέει από αυτήν. Με έναν πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία, μια Αμερική και μια Ευρώπη στο όρια του σκοταδισμού θεωρείτε ότι υπάρχουν φωνές που μπορούν να αντιστρέψουν το κλίμα και τι κατά τι γνώμη σας πρέπει να γίνει για ένα καλύτερο αύριο.
Ο Σαρτρ στηλιτεύει την άσκηση της εξουσίας και ό,τι προέρχεται από αυτήν. Ο ιμπεριαλισμός βρίσκεται στο στόχαστρό του. Το σήμερα κατά την προσωπική μου άποψη πρέπει να μας βρει μάχιμους, με δυνατή φωνή απέναντι σε ό,τι και σε όποια θέλει να μας φιμώσει. Αυτό είναι μία καλή αρχή.

– Στο κομμάτι της μουσικής, συνεργάζεστε με μια σπουδαία ερμηνεύτρια της λαϊκής μας παράδοσης όπως η Γιώτα Βέη. Πως ήταν η συνεργασία μαζί της;
Η Γιώτα Βέη αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της λαϊκής προφορικής μας παράδοσης. Μια ερμηνεύτρια που ακούραστα εργάζεται στοχευμένα μεταφέροντας μηνύματα από κόσμους που μοιάζουν ξεχασμένοι αλλά κρύβουν έναν αστείρευτο μουσικό θησαυρό. Η σκηνοθετική γραμμή των Βασίλη Οικονόμου και Σοφίας Σταυρακάκη σε όλα τα επίπεδα – μουσικά και υποκριτικά – αναδεικνύει τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου, χαρακτήρα, καλλιτέχνη επί της σκηνής με στόχο την εναρμονισμένη συνύπαρξη. Σε αυτό το μονοπάτι περπάτησα κι εγώ γράφοντας τις δικές μου μουσικές που άλλοτε λειτουργούν ως ηχοτοπία κι άλλοτε ως αυτοτελή αφηγηματικά μέρη. Η μουσική παρουσία της Γιώτας Βέη στην σκηνή μέσα από την a capella ερμηνεία σπάνιων τραγουδιών απ’ όλη την Ελλάδα δεν με άφησε ανεπηρέαστο. Στη σύγχρονη μουσική μου γραφή εισβάλλουν παραδοσιακά στοιχεία που συνδέουν δύο κόσμους ώστε να δίνεται καθαρή η μουσική ταυτότητα του έργου.

– Μπορεί η μουσική να αλλάξει τον κόσμο;
Θεωρώ πια πολύ ουτοπικό ότι η μουσική μπορεί από μόνη της να αλλάξει τον κόσμο. Θα προτιμούσα να πω ότι μπορεί να συνδέσει τον κόσμο, τους ανθρώπους και να τους συν-κινήσει για νέα οράματα τόσο κοινά όσο και ατομικά. Η μουσική μπορεί να αφυπνίζει.

– Είστε συνιδρυτής και καθηγητής μουσικής του πρώτου συμπεριληπτικού εργαστηρίου συστηματικής εκπαίδευσης για το θέατρο και το χορό ΙΣΟΝ. Θέλετε να μας πείτε δύο λόγια για αυτόν τον χώρο ώστε να τον γνωρίσουν καλύτερα οι αναγνώστες μας;
Το ΊΣΟΝ (www.ison.com.gr) αποτελεί μία συνέργεια δύο επαγγελματικών συμπεριληπτικών ομάδων, μίας Θεάτρου και μίας Χορού, την ομάδα ΘΕΑΜΑ και την ομάδα ΈΞΙΣ αντίστοιχα. Πρόκειται για έναν καθολικά προσβάσιμο χώρο συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και καλλιτεχνικής έκφρασης ανάπηρων και μη ανάπηρων καλλιτεχνών στην Αθήνα (Μελενίκου 33).
Στόχοι αποτελούν:
– η εκπαίδευση και κατάρτιση υποψήφιων σπουδαστών μέσα από μεθοδολογίες και πρακτικές που έχουν αναπτύξει οι δύο ομάδες στην πολυετή παρουσία τους στον χώρο του θεάτρου και του χορού.
– η ανάδειξη της ισότιμης παρουσίας ανάπηρων καλλιτεχνών και η συνδιδασκαλία και συνεκπαίδευση ανάπηρων και μη ανάπηρων καλλιτεχνών.
– η δημιουργία και παρουσίαση παραστάσεων Χορού και Θεάτρου.
Από φέτος θα υπάρχει ένα πλούσιο πρόγραμμα σεμιναρίων για το χορό, το θέατρο και τον κινηματογράφο.

– Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στο να ντύσεις μουσικά ένα θεατρικό έργο;
Υπάρχουν περισσότερες της μίας πρόκλησης στη διαδικασία δημιουργίας της μουσικής μιας θεατρικής παράστασης. Αρχικά χρειάζεται να διαβάσεις καλά το έργο, μόνος σου. Μετά να είσαι παρών στην πρώτη κοινή ανάγνωση του έργου που ρίχνει φως στη σκηνοθετική ματιά κι έπειτα να είσαι σχεδόν σε όλες τις πρόβες. Πρέπει να επικεντρωθείς όχι μόνο πως θα υπηρετήσεις τη σκηνοθετική γραμμή αλλά ταυτόχρονα πως σε αυτό το πλαίσιο θα αρθρώσεις το δικό σου μουσικό λόγο. Η μουσικότητα του λόγου των ηθοποιών αλλά και η μουσικότητα που υπάρχει στην κίνηση των σωμάτων αποτελούν βασικούς άξονες που μπορείς να χτίσεις τη μουσική του έργου. Επίσης, σημαντικό είναι η μουσική να μην αντικαθιστά κανένα άλλο λειτουργικό μέρος της παράστασης.

– Ποιά διαδικασία της δουλειάς σας αγαπάτε περισσότερο;
Την αρχή και το τέλος. Η αρχή γιατί είναι αυτό που δεν περιμένεις, αυτή η πρώτη επαφή. Η σύλληψη. Το τέλος γιατί υπάρχει πια το νέο σώμα που θα βγει στο φως, πέρα από τους τοίχους ενός στούντιο. Το ενδιάμεσο διάστημα είναι ένας καταιγισμός ιδεών και πειραματισμών που σε κρατά πνευματικά ξάγρυπνο και ανήσυχο.

– Έχετε να συμβουλέψετε κάτι αυτούς που ξεκινούν σήμερα να ασχοληθούν με τη μουσική;
Η εργασία του συνθέτη είναι απαιτητική και μοναχική. Δεν κινείται μόνο στα όρια της δημιουργίας αλλά και στο κομμάτι της μουσικής παραγωγής που προϋποθέτει την άρτια τεχνική κατάρτιση. Ως εκ τούτου χρειάζεται σφαιρική γνώση που ωστόσο δεν πρέπει να αλλοιώνει την καλλιτεχνική ορμή.

– Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και ως μέλος της Ομάδας ΘΕΑΜΑ;
Δεν είμαι καλός στο να κάνω σχέδια για το μέλλον. Είμαι όμως ανυπόμονος για ό,τι νέο έρχεται. Τον τελευταίο καιρό ετοιμάζω μία σειρά τραγουδιών. Όσον αφορά το ΘΕΑΜΑ ακολουθεί μία νέα πολύ όμορφη συνεργασία το χειμώνα που έρχεται σε ένα θεατρικό είδος που αγαπώ πολύ, το θέατρο του Παραλόγου.

Φωτογραφίες: Αντιγόνη Κουράκου

Του Περικλή Μπίκου, 16/07/22