Συνέντευξη – Μπέτυ Σαράντη

Συνέντευξη στην Νατάσσα Μαχπούπ
29/12/23

– Πόσο δύσκολο είναι για έναν ηθοποιό να αποκωδικοποιήσει ένα υπαρξιακο έργο όπως ” Η Φαλακρή Τραγουδίστρια”;
Η Φαλακρή Τραγουδίστρια είναι μια τραγωδία της γλώσσας , όπως και ο ίδιος ο Ιονέσκο έχει αναφέρει χαρακτηριστικά για το έργο αυτό. Τα κύρια πρόσωπα του έργου αρνούνται να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητά τους και να την δουν ως έχει. Ότι δηλαδή ζουν σε ένα ανιαρό και αποστειρωμένο από συναισθήματα περιβάλλον και κρύβονται πίσω από επιφανειακούς διαλόγους που φανερώνουν την έλλειψη επικοινωνίας. Υπάρχει ένας παραλογισμός στις σχέσεις τους. Είναι ένα διαχρονικό έργο και μάλιστα τρομακτικά επίκαιρο στο τομέα των ανθρωπίνων σχέσεων. Ο βαθμός της δυσκολίας όσον αφορά την αποκωδικοποίησή του έγκειται στο τρόπο με τον οποίο ο ηθοποιός θα δουλέψει για να δώσει νόημα σε ένα κείμενο που μοιάζει να μην βγάζει κανένα απολύτως νόημα και στο πόσο γενναιόδωρα ο κάθε ηθοποιός θα φέρει τον εαυτό του σε αναμέτρηση με τα ζητούμενα που θέτει.

– Τι είναι αυτό που κάνει τη “Φαλακρή Τραγουδίστρια” να ξεχωρίζει σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα του Ιονέσκο;
H Φαλακρή Τραγουδίστρια είναι το πρώτο έργο του Ιονέσκο καθώς γράφτηκε το 1948 λίγα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πρόκειται για πρωτοποριακό έργο της εποχής του, το οποίο υπήρξε η αρχή της επανάστασης στο τομέα της θεατρικής γραφής και θεμέλιος λίθος του «θέατρου του παραλόγου» . Στα τελευταία θεατρικά του ο Ιονέσκο έχει ως πρότυπο έργα κλασικού ρεπερτορίου ή έργα κλασικής λογοτεχνίας επηρεασμένος από τον Σαίξπηρ και τον Αλφρέ Ζαρρύ.

– Πιστεύεις ότι συνδέονται με έμμεσο τρόπο ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς με την “Φαλακρή Τραγουδίστρια”;
Η λέξη πόλεμος και η ίδια η ενέργεια του πολέμου έχουν μέσα τους κάτι παράλογο. Είναι το παράλογο. Είναι ρωγμή στον ανθρωπισμό. Στην αλληλεγγύη. Είναι ενάντια στη φυσική ροή των πραγμάτων. Οποιαδήποτε μορφή πολέμου. Στη Φαλακρή Τραγουδίστρια οι χαρακτήρες είναι ( και αυτοί ) θύματα της ίδιας τους της γλώσσας, αιχμάλωτοι της καθημερινότητας.

– Πως κατά τη γνώμη σου ένα υπαρξιακό έργο μπορεί να μας κάνει καλύτερους ;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί να συμβεί αυτό. Μπορεί να συμβεί μέσω της αντίφασης όπως στα έργα του Ιονέσκο που απεικονίζουν τη μοναξιά του ανθρώπου και την ασημαντότητα της ύπαρξής του. Ως αναγνώστης ή ως θεατής ενός τέτοιου έργου συνειδητοποιείς τί δε θέλεις να σου συμβεί ή τί δε θέλεις να γίνεις. Ένα υπαρξιακό έργο έχει επίσης τη δύναμη να φωτίσει τις ευαισθησίες μας και τις ανησυχίες μας απέναντι κυρίως σε θέματα ανθρωποκεντρικά, κοινωνικοπολιτικά και σίγουρα θρησκευτικά. Και μιλάω για κάθε είδους τέχνη. Είτε είναι θέατρο, είτε λογοτεχνία, είτε ζωγραφική είτε οποιαδήποτε άλλη μορφή τέχνης . Είναι και λίγο θέμα παιδείας. Μακάρι μέσα στα επόμενα χρόνια τέτοιου είδους έργα να διαβάζονται περισσότερο και οι άνθρωποι να έρθουμε σε μεγαλύτερη επαφή με τον εσωτερικό μας κόσμο.

– Θεωρείς ότι ο ακτιβισμός μπορεί να αλλάξει την κοινωνία μας;
Σίγουρα το ελπίζω! Ο ακτιβισμός θέτει τις βάσεις για την ανάληψη δράσης που θα επιφέρει την αλλαγή στην κοινωνία που ζούμε. Το έργο του φέρνει ελπίδα, πίστη, εμπνέει, αφυπνίζει και ευαισθητοποιεί. Συγκινούμαι κάθε φορά που ενημερώνομαι για μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τη προστασία του περιβάλλοντος ή των ζώων, ή για τα δικαιώματα της LGBTQ κοινότητας ή για κάθε μορφής ρατσισμού. Ο ακτιβισμός φέρει μέσα του και την έννοια του εθελοντισμού ο οποίος με τη σειρά του φέρει την έννοια της ανιδιοτέλειας. Χωρίς να γίνεται κατάχρηση και βεβήλωση της ορολογίας του ακτιβισμού αλλά αναφέρομαι στην αυθεντική του έννοια.
Ο ακτιβισμός δεν είναι φανατισμός.

– Πιστεύεις ότι ένας ηθοποιός πρέπει να έχει πολιτική θέση στα κοινωνικά τεκταινόμενα;
Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τη προσωπική του πολιτική θέση στα κοινωνικά τεκταινόμενα. Ο κάθε ηθοποιός οφείλει να φιλτράρει.

– Πως θα ήθελες να σχολιάσεις τη κατάσταση του Ισραήλ με την Παλαιστίνη;
” […]Και τότε δεν έμεινε ρυάκι ταπεινό
να μην πιστέψει οτ’ είναι ποταμός αγριεμένος
και να κατακλύσει τις όχθες του,
το αραποσίτι σάπιζε στον ανθό του
κι ερήμωναν οι στάνες στους πλημμυρισμένους κάμπους
πάχαιναν τα κοράκια με ψοφίμια
κι οι γούβες που σκάβουν τα παιδιά γεμίσαν λάσπη.
Στη σύγχυση αλλάζουν οι εποχές.
Άνοιξη, καλοκαίρι, καρπερό
φθινόπωρο και άγριος χειμώνας
αλλάζουν μεταξύ τους φορεσιές,
κι ο μπερδεμένος κόσμος πια δε ξέρει
ποιός είναι ποιός. Κι είναι δική μας γέννα,
εμείς τα φέραμε στον κόσμο
τόσα δεινά , εμείς, απ’ τον καβγά μας
και την διχόνοια μας. ”

{ Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, Ουίλιαμ Σαίξπηρ}

– Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια και τι ρεπερτόριο ονειρεύεσαι να παίξεις
Αυτή τη περίοδο εκτός από τις παραστάσεις της Φαλακρής Τραγουδίστριας ετοιμάζουμε επίσης με την ομάδα loxodox το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας του Ουίλιαμ Σαίξπηρ το οποίο έχει πρεμιέρα το Μάρτιο. Παράλληλα είμαι σε συζητήσεις με την ομάδα Tsopan Theatre Company η οποία ετοιμάζει τη δεύτερη δουλειά της. Θα μου άρεσε στο μέλλον να δουλέψω πάνω σε ένα λογοτεχνικό έργο ελληνικού ή ξένου ρεπερτορίου ή μυθιστόρημα.