Η Άποψή μας για την παράσταση «Απορρίπτεται» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω σε σκηνοθεσία Τάσου Πυργιέρη

Γράφει η Στεφανία Τσουπάκη
14/03/25

Ένα πνευματώδες σατιρικό θεατρικό έργο του ιρλανδού νομπελίστα (αλλά και οσκαρούχου) δραματουργού, Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω σκηνοθετεί ο Τάσος Πυργιέρης, στο θέατρο Σημείο. Ένα χαριτωμένο μονόπρακτο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα κι έχει τον τίτλο «Απορρίπτεται» (Overruled).

Το έργο μιλά για το γάμο και τις συμβάσεις του μέσα από τις περιπέτειες δύο ζευγαριών που εντελώς τυχαία, θα βρεθούν σ ένα ερωτικό μπέρδεμα στη διάρκεια των χωριστών διακοπών τους. Γενικότερα μιλώντας, εξερευνά τα κοινωνικά πρότυπα που αφορούν τις ρομαντικές σχέσεις των ανθρώπων.

Οι άνδρες ο κ. Λαν και ο κ. Τζούνο, νιώθουν έντονη την ανάγκη να μοιραστούν τα όσα νιώθουν με τις κυρίες-αντικείμενα του πόθου τους, έχοντας ταυτόχρονα τις ενοχές να τους κρατούν σε μια βασανιστική κατάσταση αναμονής. Η κα Λαν και η κα Τζούνο απ τη μεριά τους, θέλουν επίσης να δοκιμάσουν το απαγορευμένο φρούτο, μετεωρίζονται όμως κι εκείνες ανάμεσα στο «πρέπει» αλλά και το «βαριέμαι» .

Όταν οι ερωτική επιθυμία γίνεται κοινό κτήμα και των τεσσάρων, αρχίζει ένας κύκλος συζητήσεων όπου προσβολές, εγωισμοί, κτητικότητα ακόμα και μια παραδοσιακή μονομαχία, θα δώσουν τελικά τη θέση τους σε μια επικούρεια θεώρηση του προβλήματος: Τα δυο ζευγάρια και στη νόμιμη και στην «παράνομη» εκδοχή τους συμφωνούν ν αφήσουν την ίδια τη ζωή ν αποφασίσει για τη συνέχεια. Μ άλλα λόγια …η απιστία θα συνεχιστεί κι αυτή τη φορά θα ναι απόλυτα συναινετική.

Ο Τάσος Πυργιέρης θέλησε να κρατήσει αυθεντική την ατμόσφαιρα εποχής του έργου. Έτσι, έντυσε τους άνδρες ήρωες με πουκάμισα με πλούσια πλαστρόν, σακάκια διακοσμημένα με γούνα και ημίψηλα και τις κυρίες με άφθονη οργάντζα, δαντέλα και βελούδο. Είναι φανερό ότι τα δυο ζευγάρια ανήκουν στην εδουαρδιανή ελίτ που μετά την βικτωριανή σοβαρότητα ακολουθεί πιστά το πνεύμα της εποχής για τα ταξίδια αναψυχής και την εξωστρέφεια γενικότερα. Σ ένα τέτοιο ταξίδι άλλωστε σχηματίζονται τα «νέα» ζευγάρια του έρωτα και η συνάντηση των τεσσάρων γίνεται σ ένα παραθαλάσσιο ξενοδοχείο της καλής κοινωνίας.

Όπως ο ίδιος ο σκηνοθέτης αναφέρει στο σημείωμά του θέλησε να κρατήσει “μια ισορροπία ανάμεσα στη διασκεδαστική και επίπλαστη επιφάνεια και τις βαθύτερες αλήθειες”. Πραγματικά, αν μείνουμε στην πρώτη ανάγνωση το «Απορρίπτεται» είναι μια φάρσα με αστείους διαλόγους και τις ξεκαρδιστικές, μέσα στην υπερβολή τους, αντιδράσεις των ηρώων.

Όμως, εν τέλει, η κριτική σκέψη του Σω είναι εκεί…πάντα παρούσα, αφού όλες οι συζητήσεις γυρίζουν γύρω απ’το ίδιο ερώτημα: Τι γίνεται όταν οι βαθειές επιθυμίες μας έρχονται αντιμέτωπες με τις κοινωνικές επιταγές και προσδοκίες? Μ άλλα λόγια … ζούμε για μάς ή για τους άλλους?

Καθώς και οι τέσσερις χαρακτήρες προσπαθούν να εκλογικεύσουν την έντονη έλξη που τους φέρνει κοντά στα «λάθος» πρόσωπα , συνειδητοποιούν ταυτόχρονα ότι βρίσκονται παγιδευμένοι στην στασιμότητα των γάμων τους κι αποφασίζουν να μην αφήσουν τα διλήμματα να εξουδετερώσουν τα όποια αληθινά συναισθήματά τους.

Το τέλος, που πριμοδοτεί την αλήθεια της ανθρώπινης φύσης απέναντι στο «πρέπει» της κοινωνίας, έρχεται σαν ένα «δώρο» από τον συγγραφέα που οξυδερκής, ρεαλιστής και χιουμορίστας παρατηρητής ξέρει ότι η ζωή έχει τους δικούς της νόμους τους που περιφρονούν τους ανθρώπινους κανόνες.

Η τετράδα των ηθοποιών (Βούλγαρης, Καρυστινού, Κουλουκάκου, Αθανασόπουλος) που αλληλοερωτεύονται αλλά και αλληλοσυγκρούονται, ικανοποιεί με τις αρκετά πειστικές ερμηνείες τους. Ο τρόπος που αλληλεπιδρούν έχει πολλά στοιχεία υπερβολής για καλύτερο κωμικό αποτέλεσμα πράγμα που μερικές φορές κουράζει λίγο. Το γκάλοπ που κάνει η κα Τζούνο στο κοινό είναι ένα ωραίο εύρημα του σκηνοθέτη που δίνει εξτρά ζωντάνια στην παράσταση. Ίσως, καλό θα ήταν να υπάρχει κι ένα δεύτερο ερώτημα (που θα έθετε κάποιος άλλος χαρακτήρας) έτσι για να ακούσουμε τι σκέφτεται ο κόσμος για τα ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στις σχέσεις τους, έναν αιώνα και πλέον μετά τη συγγραφή του «Απορρίπτεται».