Η Άποψή μας για την παράσταση “Ο άντρας μου” σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη στο Θέατρο Θησείον

Γράφει η Στεφανία Τσουπάκη
07/03/24

Εδώ και ένα χρόνο κυκλοφορεί ένα πολύ πολύ ωραίο βιβλίο με τίτλο «Ο Άντρας μου».  Εντεκα μικρές ιστορίες/ αφηγήσεις γυναικών από τη γειτονική Βόρεια Μακεδονία. Η συγγραφέας του Ρουμένα Μπουζάροφσκα το έγραψε θέλοντας να μιλήσει για την τοξικότητα των σχέσεων με το άλλο φύλο, την θέση της γυναίκας μέσα στην πατριαρχική κοινωνία και την ελπίδα για μια καινούργια προοπτική συνύπαρξης βασισμένης στο σεβασμό και την ειλικρίνεια.

Η σκηνοθέτης Μαρία Μαγκανάρη δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη . Επιλέγει επτά από τις ιστορίες αυτές κι έχοντας δώσει μια ωραία δραματουργική διάσταση στο λογοτέχνημα, μας κρατά καθηλωμένους για δυο ώρες με επτά υπέροχους θεατρικούς μονολόγους.

Κάθε φορά που επισκέπτομαι το θέατρο Θησείον σκέπτομαι ότι διαχρονικά δεν μ έχει απογοητεύσει ποτέ. Ούτε σαν ρεπερτόριο ούτε σαν ανέβασμα παράστασης. Τυχαίο ίσως αλλά πάντα από εδώ φεύγω γεμάτη και απόλυτα ικανοποιημένη από αυτό που ονομάζουμε θεατρική εμπειρία.

Η παράσταση με τίτλο «Ο Αντρας μου» ήρθε απλά να επιβεβαιώσει ξανά την διαπίστωση αυτή. Η Μαρία Μαγκανάρη έχει επιμεληθεί δραματουργικά και σκηνοθετήσει μια πολύ δυνατή παράσταση χωρίς ν απουσιάζει κι από το ερμηνευτικό κομμάτι αφού αποτελεί μέρος της τριάδας που ανεβαίνει στη σκηνή. Η Μαρία Σκουλά και η Αμαλία Καβάλη είναι οι άλλες δύο κυρίες που δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό διηγούμενες τις ιστορίες τους.

Η παράσταση ξεκινά από το ιδιαίτερο φουαγιέ του Θησείον. Εκεί, από την κορυφή της σκάλας η Μαγκανάρη θα μας βάλει στο πνεύμα της βραδιάς μιλώντας για τον βαρετό πρέσβη σύζυγό της και τον επιπόλαιο εραστή της (Ανθρωπος της συνήθειας) . Το πως προσκολλήθηκε πάνω του, έγινε κτητική, γελοιοποιήθηκε ξανά και ξανά. Είναι αφοπλιστικά εκφραστική καθώς διηγείται τις υπερβολές αυτής της τόσο τετριμμένης περίπτωσης μοιχείας .

Εξίσου συνηθισμένη είναι και  η δεύτερη ιστορία (Ο μοιχός) που μας βρίσκει πια κανονικά καθισμένους στην αίθουσα . Εδώ το θύμα είναι η σύζυγος, παιγμένη από μια έξοχη Μαρία Σκουλά. Εξαπατημένη και ανήμπορη ν αντιδράσει. Αναζητά την επιβεβαίωση της υποψίας της, σκαλίζει εμμονικά την ταυτότητα της αντίζηλής της , βάζει τον εαυτό της σε ρόλο ντετέκτιβ και τιμωρού.

Και κάπως έτσι συνεχίζεται η βραδιά. Η μια ιστορία δίνει την σκυτάλη στην άλλη και προχωράμε. Οι τρεις ηθοποιοί είναι πάντα επί σκηνής όμως μόνο μία μιλά κάθε φορά. Ακόμα κι αν υπάρχει η φυσική παρουσία ενός δεύτερου προσώπου στη διήγηση, αυτό είναι παρόν αλλά βουβό κι απλά συμπαραστέκεται. Όλες οι περιγραφές , οι διάλογοι κλπ περνούν μέσα απ τα χείλη της ομιλούσας αποκλειστικά.

Στη σκηνή, ένα κρεβάτι, ένα τραπέζι και μια ηλεκτρική κουζίνα, σε απόσταση, δημιουργούν τις σταθερές του γυναικείου κόσμου στα μάτια της κοινωνίας : Καφές-κουβεντολόι, παρασκευή τροφής, συζυγικά καθήκοντα. Ένα πλήθος από ετερόκλιτα αντικείμενα αιχμαλωτίζουν το μάτι του θεατή με την παρουσία τους στο χώρο. Πολλά απ αυτά θυμίζουν το γνώριμό μας βαλκανικό φολκλόρ (εργόχειρα, στρωσίδια, εμαγιέ κουζινικά …)

Οι φανταστικοί γυναικείοι χαρακτήρες ποικίλουν. Όμως έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Κακοποιούνται μέσα στη σχέση.
Κι αυτό, είτε εξ αιτίας συνεχούς χειραγώγησης , είτε σαν αποτέλεσμα μιας ναρκισιστικής ανδρικής συμπεριφοράς, είτε γιατί οι ίδιες αυτοπαγιδεύονται μέσα στην ισχυρή τους επιθυμία ν αλλάξει κάτι στη ζωή τους. Το προσπαθούν δηλαδή αλλά με το λάθος τρόπο. Οι άνδρες, χωρίς φυσικά να εμφανίζονται, πρωταγωνιστούν στις γυναικείες εξομολογήσεις. Πάντα ντυμένοι με το παραδοσιακό στερεοτυπικό «κοστούμι» : εξουσιαστικοί, χειριστικοί, απαξιωτικοί, αδιάφοροι, ανειλικρινείς, δειλοί μπροστά στις ευθύνες, ενίοτε και γελοίοι μέσα στις βεβαιότητές τους. Η συγγραφέας δεν εξαιρεί κανένα απ’τις πατριαρχικές ριζωμένες πεποιθήσεις. Όσα τραγικά κι ευτράπελα βγαίνουν στο φως βαραίνουν και τους δύο. Κι εκείνους που τα προκαλούν κι εκείνες που τα ανέχονται. Στο κάδρο μπαίνει και το περιβάλλον τους με τις επιρροές του: μανάδες, φίλες, αντίζηλες, παιδιά.

Οι τρεις πρωταγωνίστριες έχουν δύο κοινά στοιχεία: απίστευτη ενεργητικότητα κι αξιοθαύμαστη εκφραστικότητα στις χειμαρρώδεις εξομολογήσεις τους. Το παράπονο, η οργή, η ανασφάλεια, η αγωνία, η περιφρόνηση ενίοτε κι ο θρίαμβος αποτυπώνονται τέλεια στο κορμί, το πρόσωπο και στον λόγο τους. Έχουν μπει 100% στο πετσί των ηρωίδων που υποδύονται κι ας έχουν ν αντιπαλέψουν τα μεγάλα και απαιτητικά κείμενα του βιβλίου. Και στη Μαρία Μαγκανάρη και στην υπέροχα αυτοσαρκαστική Μαρία Σκουλά αλλά και στην ξεσηκωτική Αμαλία Καβάλη, στην τελική καταπληκτική περφόρμανς της (Ογδόη του Μάρτη), αξίζουν πολλά συγχαρητήρια.

Σαν τελική εκτίμηση θα πω πως πρόκειται για μια καλοδουλεμένη, ρεαλιστικά δοσμένη παράσταση. Μας φέρνει μ ένα τρυφερό αλλά και πολύ εύστοχο τρόπο αντιμέτωπες και αντιμέτωπους με πρακτικές και φαινόμενα αιώνων που βαραίνουν αρνητικά στη γυναικεία προσωπικότητα. Ανάγκη για τις ηρωίδες κι όλες τις γυναίκες να βρουν το θάρρος για μια καινούργια συμπόρευση πιο φωτεινή, ειλικρινή και ισότιμη.