Η Άποψή μας για την παράσταση “Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή” της Sarah Ruhl σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στο Θέατρο Βρετάνια.
Γράφει η Κατερίνα Δημητρακοπούλου
10/04/25
«Μπορείτε να φανταστείτε μία εποχή που όλα θα είναι ηλεκτρικά, όλα θα είναι στην πρίζα […] Ακόμα και οι πυγολαμπίδες θα γίνουν ηλεκτρικές»
Η συγγραφέας Sarah Ruhl μας συστήθηκε με το έργο Ευρυδίκη το 2012 σε μετάφραση και σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου. Το έργο Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Berkeley Repertory Theatre της Καλιφόρνια τον Φεβρουάριο του 2009 σε σκηνοθεσία Les Waters. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου ανέβηκε στο Lyceum Theatre, Broadway ως παραγωγή του Lincoln Center Theatre.
Αν και σήμερα ο δονητής «φροντίζει» συγκεκριμένη ανάγκη κάθε φύλου, τότε στη βικτωριανή Αγγλία, οι μισές γυναίκες της χώρας είχαν διαγνωστεί με μία πάθηση γνωστή ως «υστερία». Και καθώς δεν υπήρχε κάποιο φάρμακο για να τις ηρεμήσει, οι γυναικολόγοι πρόσφεραν ανακούφιση με τα χέρια τους κάνοντας μαλάξεις στο αιδοίο. Ο δρ. Μόρτιμερ Γκράνβιλ εφηύρε τον δονητή που βοήθησε πιο πρακτικά στην ανακούφιση. Ο οργασμός ήταν πλέον «παιχνιδάκι». Μάλιστα, το καλοκαίρι του 2012 κυκλοφόρησε στα θερινά σινεμά η ταινία της Τάνια Γουέξλερ Η μηχανή της χαράς (πρωτότυπος τίτλος Hysteria) μία χαριτωμένη κομεντί που συνδύασε πραγματικότητα και μυθοπλασία για να μιλήσει για το δικαίωμα της γυναίκας στη σεξουαλική απόλαυση, το δικαίωμα της επαγγελματικής επιλογής, το δικαίωμα της εκπαίδευσης.
Η συγγραφέας Sarah Ruhl τοποθετεί την πλοκή του έργου της στη βικτωριανή Νέα Υόρκη, αφού ο δονητής έχει γίνει πλέον γνωστός και χρησιμοποιείται από κάθε σοβαρό γιατρό για να προσφέρει θεραπεία στις «υστερικές» γυναίκες και όχι μόνο. Η συγγραφέας συνδέει και τη σύγχρονη εποχή με τις αναφορές της στον ηλεκτρισμό και την πρόοδο της τεχνολογίας, τις σχέσεις των δύο φύλων, την κοινωνική θέση και φυσικά το σεξ. Οι άνθρωποι νοιώθουν καταπίεση, απογοήτευση, ανασφάλεια και δεν είναι σε θέση ούτε να κατανοήσουν το πρόβλημα ούτε να βρουν την αιτία ούτε να δώσουν λύση. Ο Δρ Γκίβινγκς μπορεί να είναι ένας πολύ καλός γιατρός, όμως, αγνοεί πως να είναι καλός σύζυγος και σύντροφος. Η συγγραφέας προσπαθεί να μιλήσει για την αγάπη, την αλληλοκατανόηση, να δείξει πόσο σημαντική είναι η επικοινωνία ανάμεσα στα ζευγάρια με καλή διάθεση, χιούμορ, στοργή και συμπάθεια προς τα δύο φύλα.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης μεταφράζει, σκηνοθετεί, πρωταγωνιστεί και καταφέρνει να πετύχει και στις τρεις ιδιότητες. Η μετάφραση του υπακούει στη γραμμή και το ύφος της Sarah Ruhl. Ως σκηνοθέτης δίνει έμφαση στο να είναι ξεκάθαρες και πιστευτές οι προσωπικότητες των χαρακτήρων. Ακολουθεί πιστά το κείμενο και στις σκηνικές οδηγίες με αποτέλεσμα μία καλοδουλεμένη παράσταση με τέμπο, ευαισθησία και αβίαστο γέλιο. Στον ρόλο του Δρ. Γκίβινγκς είναι πολύ πειστικός ως επαγγελματίας γυναικολόγος, όμως απέναντι στη σύζυγό του είναι κάπως αδιάφορος. Αλλά όταν καταλάβει ότι και εκείνη χρειάζεται φροντίδα μεταμορφώνεται σε ερωτευμένο και δοτικό σύζυγο. Η Γαλήνη Χατζηπασχάλη στον ρόλο της συζύγου Κάθριν είναι απολαυστική, όλο σκέρτσο, χωρίς να κουράζει ή να γίνεται πολύ αστεία, ξέρει να κρατά το μέτρο και να εκδηλώνεται ανάλογα τη συνθήκη. Το ζεύγος Ντάλντρυ υποδύονται οι Κωνσταντίνα Κλαψινού και Δημήτρης Δεγαΐτης. Είναι ένα κλασικό ζευγάρι που αν αισθάνονται κάτι ο ένας για τον άλλον δεν μπορούν να το εκφράσουν. Η Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθη στο ρόλο της τροφού Ελίζαμπεθ είναι απλή και ειλικρινής στην ερμηνεία της. Η Ελευθερία Μπενοβία ως Άννυ, βοηθός του γιατρού ξεχωρίζει για την εκφραστικότητα του προσώπου της παρόλο που έχει λίγες ατάκες, η παρουσία της μας λέει πολλά. Ο Δημήτρης Φιλιππίδης στον ρόλο του Λίο Ίρβινγκ έχει τον αέρα του καλλιτέχνη, σκυθρωπός αρχικά αλλά όταν η έμπνευσή του «ξυπνά» γίνει την εντύπωση ενός μπον βιβέρ.
Αξιοθαύμαστη είναι η άψογη δουλειά της σκηνογράφου Αθανασίας Σμαραγδή η οποία «στήνει» ιατρείο και καθιστικό με κάθε λεπτομέρεια και μία τεράστια καρδιά να σηματοδοτεί τη δύναμη της αγάπης.
Τα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ είναι πιστά στο στυλιστικό ύφος της εποχής, χωρίς ψεγάδια και πολύ προσεγμένα στη λεπτομέρεια. Οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου καταφέρνουν να ενισχύουν τη δράση και στα δύο δωμάτια «ταυτόχρονα» χωρίς να κουράζουν τον θεατή. Η μουσική του Μίνωα Μάτσα εναρμονίζεται με την εσωτερική διάθεση των ρόλων, ακολουθεί και ενισχύει το τέμπο της παράστασης.
Η παράσταση Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή φέρνει θέματα προς συζήτηση με γλυκόπικρο τρόπο όπως η μητρότητα, η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, το δικαίωμα των δύο φύλων στην απόλαυση, την ευτυχία και την αγάπη.