Η Άποψή μας για την παράσταση “Νέκυια” στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης
Γράφει η Στεφανία Τσουπάκη
18/01/24
ΝΕΚΥΙΑ Mια στάση στο βαθύ σκοτάδι για να κερδίσεις το Φως
(Οδύσσεια στην μεγάλη σκηνή της Στέγης, με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι)
Μια γνωριμία με την Νέκυια την ραψωδία της Οδύσσειας που έχει να κάνει με τους νέκυες, τους νεκρούς, επιχειρήσαμε με την βοήθεια του Γιάννη Αγγελάκα, της Όλιας Λαζαρίδου και όλων των άξιων συντελεστών αυτής της παράξενης εμπειρίας θέασης και ακρόασης (ηχοτροπική κατάσταση την έχουν χαρακτηρίσει) που παρουσιάζεται στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών από τις 21 Δεκεμβρίου.
Η Ομηρική Οδύσσεια είναι, πέρα από ένα τραγούδι για τις περιπέτειες ενός γενναίου άντρα, μια συμβολική πορεία προς ένα στόχο, ένα ιδανικό, που περνά εναλλάξ μέσα από φωτεινές και σκοτεινές περιοχές. Εδώ, στην ραψωδία λ΄ του έπους, ο ήρωας βρίσκεται στην σκοτεινότερη μεριά, στο ερεβώδες βασίλειο του Άδη αναζητώντας τον νεκρό μάντη Τειρεσία για να του προφητέψει τα μελλούμενα. Πράγμα που γίνεται μ ένα υπέροχο δείγμα ομηρικής προοικονομίας. Όμως, σ’αυτόν τον μοναδικό τόπο, τον γεμάτο σκιές, απόκοσμους ήχους και λυγμούς θα συναντήσει πλήθος άλλες ψυχές, όλο το κοντινό και μακρινό παρελθόν του: απ’τον πρόσφατα χαμένο σύντροφο Ελπήνορα και τη μάνα του Αντίκλεια, ως τους συμπολεμιστές του στην Τροία και τις μυθικές μορφές ημιθέων και ηρώων. Καθώς η μνήμη τους επανέρχεται όταν γεύονται το αίμα της θυσίας, θα τους ρωτά και θα τον ρωτούν, ανιστορώντας τα παλιά σε συγκινητικά ανθρώπινους διαλόγους. Ο νόστος του Οδυσσέα συνάντησε τη νοσταλγία των ψυχών για τον επάνω κόσμο …
Ωραία, ευφάνταστη σύλληψη των εννοιών θάνατος-ζωή από τον Γιάννη Αγγελάκα που πατώντας στο ομηρικό κείμενο (μετ. Γιάννη Ψυχουντάκη) το διανθίζει με τη δική του ελεύθερη απόδοση αλλά και με κάποια αμιγώς καινούργια κομμάτια. Η χροιά της φωνής του με την υποβλητικότητα που την χαρακτηρίζει βοήθησε στην απόδοση της εικόνας του καταχθόνιου κόσμου και οι μουσικές συνθέσεις του συνομιλούσαν ταιριαστά με το φως που στροβιλιζόταν, έσκιζε το χώρο, φώλιαζε στην σκηνή περιγράφοντας τις σιλουέτες των ερμηνευτών ή απουσίαζε τελείως. (Κάπου στο τέλος, όταν με ολοσκότεινη σκηνή, μια λεπτή λωρίδα φωτός διατρέχει όλη την μεγάλη αίθουσα της Στέγης και φωτίζει λίγο λίγο όλο το κοινό, αναρωτήθηκα τι αίσθηση μπορεί να δίνει αυτό στον Οδυσσέα-Αγγελάκα που μας κοιτά απ’το σκοτάδι; Ότι αφήνει πίσω του τις χιλιάδες ψυχές που συνωστίζονται να του μιλήσουν ή ότι ξαναβγαίνει σιγά σιγά στον κόσμο των ζωντανών να συνεχίσει το ταξίδι του; Ήταν τέτοιο το εφέ που και τα δύο μου έμοιαζαν εξίσου γοητευτικά.)
Η κυρία Όλια Λαζαρίδου, συνοδοιπόρος του ήρωα στο σκοτεινό Άδη μεταμορφώθηκε σ όλους τους νεκρούς με τους οποίους εκείνος συνομίλησε μ ένα τρόπο τόσο λιτό και στιβαρό μαζί που πραγματικά καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις με τρομερά έμπειρη ηθοποιό. Η συνειδητοποίηση του βάρους του ομηρικού κειμένου αλλά και της έντονα υπαρξιακής διάστασης της συγκεκριμένης ραψωδίας κάνει την απέρριτη ερμηνεία της ουσιαστική και αισθητικά ιδανική.
Πάνω στη σκηνή, τρεις μουσικοί, τέσσερα κορίτσια που κάνουν φωνητικά και τέσσερις ακόμα υπέροχες περφόρμερς φωτιστικής εγκατάστασης προβάλλουν αχνά κατά τη διάρκεια του δρώμενου αλλά στο τέλος βγαίνουν χαμογελαστοί στο φως να τους γνωρίσουμε εν μέσω χειροκροτημάτων.
Η σκηνοθεσία του ταλαντούχου -διεθνή πλέον- χορογράφου Χρήστου Παπαδόπουλου ήταν αξιόλογη μέσα στο κόνσεπτ που δημιούργησε: Aκινησία σωμάτων, ήχος και φως σε κίνηση σε μια απόπειρα απεικόνισης του μυστικιστικού Κάτω Κόσμου.
Εν κατακλείδι, πιστεύω ότι ο Γιάννης Αγγελάκας υλοποιώντας με τη βοήθεια άξιων συνεργατών το όραμά του αυτό, αφ ενός μας έδειξε κάτι ακόμα απ τον πολυδιάστατο εαυτό του αφ ετέρου μας οδήγησε ξανά στην επίγνωση ότι η Οδύσσεια είναι έργο με πολλές αναγνώσεις, βαθειά φιλοσοφικό … αξεπέραστο. Και πως να μην είναι όταν συμβολίζει το ταξίδι όλων μας στη ζωή γεμάτο από υπαρξιακές αγωνίες που τόσο ωραία ο ερμηνευτής συνόψισε σε μια φράση: Τι είναι πάνω, τι είναι κάτω τι είναι πίσω και μπροστά;